Pioniersplanten
Op het Rabbingerveld ligt langs het graspad een gegraven laagte. ‘s Zomer regeert hier de droogte, maar zodra de r in de maand zit verandert het terrein. Regenwater blijft langer staan ( er is veel minder verdamping) en er valt gemiddeld meer hemelwater. Afgelopen zomer kleurde dit gebied rood van de zonnedauw. Duizenden stonden er. Loop niet te snel aan de plas voorbij. De oever van dit ven is namelijk interessant. Ga door je knieën en concentreer je op de bodem. Er gaat een wereld voor je open ! Wat een verschillende planten en wat een kleuren !
Pioniersvegetatie op de oever
Gevarieerde flora
Direct vallen de rood gekleurde zonnedauwtjes op, ook al heeft rood zijn beste tijd wel gehad. Veel bladrozetten ook van het gewone biggenkruid, een composiet die op de heide thuishoort. De eerste zaailingen van de struik- en dopheide staan er. Daar zijn een heleboel andere planten niet blij mee, want dat kost ze op termijn hun plek. Heide gaat het hier winnen. Dat proces gaat ook ten koste van dat mooie sporeplantje moeraswolfsklauw dat een bescheiden poging doet om een bestaan op te bouwen, al is het maar tijdelijk. Vaak zie je zonnedauw en moeraswolfsklauw bij elkaar staan. Ook het haarmos is van de partij met sporendoosjes
De sporendoosjes van haarmos
op kleine steeltjes. Je moet wel erg dichtbij om daar met een macrolens wat leuke plaatjes van te maken. Over de grond kruipen een paar steeltjes met een rij eironde blaadjes. Is dat kleine veenbes ? Het biotoop kan kloppen, maar een plant determineren zonder bloei is lastig. De apps Plantnet en Obsidentify brengen geen 100% zekerheid. De eerste uitgezaaide berken zijn ook van de partij. De kans dat die heel groot worden is klein. De vijf Schotse Hooglanders, de kudde van twintig Schoonebekers en de vrijwilligers van werkgroep Rabbingerveld zullen het niet zo ver laten komen. Het terrein moet wel open blijven. De ontwikkeling van de vegetatie die op deze plek heet pioniersstadium.
moeraswolfsklauw
Pioniersplanten
De eerste planten die een braakliggend terrein veroveren zijn pioniersplanten. Vaak zijn ze klein en niet opvallend. Deze planten voeren een strijd op leven en dood. De onderlinge concurrentie kan hevig zijn en de vooruitzichten zijn ronduit rampzalig, want na een poosje wordt deze vegetatie overgenomen door een andere. Dichtgroeiende heide bijvoorbeeld kan de pioniers doen verdwijnen. Staat het ene jaar een plek nog vol met zonnedauw, tormentil en moeraswolfsklauw, één of twee jaar later zijn ze verdwenen. Heideplanten zijn in feite ook pioniers, die weer kunnen verdwijnen als de heide niet wordt beheerd en langzaam verandert in een bos. Deze opvolging van vegetatiesoorten heet successie.
dopheide
Meer aandacht
Een pioniersvegetatie verdient meer aandacht. De meeste wandelaars/natuurliefhebbers gaan uit hun dak bij het paars van bloeiende heide, zwevende libellen, een ontmoeting met een adder of een overvliegende rode wouw. Al die kleine plantjes, die een poging doen om zich op dat kale zand te vestigen, daar loopt bijna iedereen aan voorbij. Is dat dan wel zo interessant ? Ja dus . Maar dan moet je er wel de tijd voor nemen. Natuurbeleving krijgt een veel diepere betekenis als je echt de rust hebt om je ergens in te verdiepen. Neem een krukje mee naar buiten en ga gewoon eens twee, drie uur op een mooie plek zitten en kijk om je heen. Of probeer eens een plant te fotograferen, niet snel vastleggen, dat doe je met je telefoon, maar echt de tijd nemen om er een prachtige opname van te maken. Zo gaat het ook bij die oever op het Rabbingerveld. Neem het onverwachte waar in alle rust en probeer door te dringen tot de vezels van het ecosysteem. Het geeft meer voldoening dan je denkt.
Op een schrale bodem: zonnedauw, haarmos en moeraswolfsklauw
