Zwarte elzen langs de esrand

Veel mensen denken bij het woord es aan die inheemse boom met zijn mooie gitzwarte knoppen. Maar het woordje heeft nog een andere betekenis. In het boekje Leestekens in het landschap ( uitgegeven door Landschapbeheer Nederland) staat de volgende omschrijving: Een es  is een oud bouwland, dat in gebruik is bij verschillende boeren. De kavelscheidingen bestaan uit nauwelijks zichtbare greppels, grasstroken of grensstenen. Voor het Reestdal geldt deze omschrijving niet helemaal. De essen werden niet door meerdere boeren gebruikt, daarvoor waren de bouwlandjes te klein. Grote uitgestrekte essen, zoals die in Drenthe aan de randen van de dorpen voorkwamen, kent het Reestdal niet. Hier ontstonden de eenmans-essen, kleine bouwkampjes aangelegd op de hogere plekken in het landschap. Vaak werden de randen van de essen beplant met struweel of bomen om het vee of het wild uit de akker te houden. Deze esrand of eswal bestond vaak uit meidoorn, sleedoorn, els, vlier, eik e.d  In het Reestdal zijn de essen nog goed herkenbaar in het landschap. Ze liggen op de dekzandruggen aanmerkelijk hoger dan de hooilanden. Vaak zijn deze akkertjes in de loop van de eeuwen ook opgehoogd door het gebruik van plaggenmest uit de potstal. Veel van deze kleine essen hebben daardoor een wat bolle vorm. Een groot aantal is in beheer bij de beide provinciale landschappen (Drents Landschap en Landschap Overijssel). Tegenwoordig wordt er vaak winterrogge op verbouwd.