Frank Berendse, hoogleraar natuurbeheer schreef in het voorwoord van zijn in 2011 verschenen boek Natuur in Nederland:

“Dit is een somber boek. Bovendien is het niet compleet. Althans, die zinnen had ik in gedachte , toen ik besloot om dit verslag te schrijven. Ik had mij voorgenomen om een laatste reeks van wandelingen door Nederland te maken om afscheid te nemen van de natuur waarmee ik was opgegroeid.

Het is anders gelopen. Het boerenland bood voldoende reden voor mijn somberheid. Maar daarbuiten gaven Bijenorchis en Kleine zilverreiger, oprukkend naar het noorden, Zeearend en Kraanvogel, opnieuw in Nederland, mijn rotsvaste pessimisme een flinke deuk. Vaak reisde ik door dode landschappen waar mest en bestrijdingsmiddelen hun werk hadden gedaan, maar even zo vaak waren mijn wandeltochten een reis door sprookjesland” 

We zijn nu vier jaar verder. Vorige week publiceerde het Wereld Natuurfonds voor het eerst  het “Living Planet Report-Natuur in Nederland”. Het rapport geeft een beeld van de diversiteit van de Nederlandse fauna in vergelijking met de situatie van 25 jaar geleden. (1990) De resultaten van het faunaonderzoek passen erg goed bij het voorwoord van Frank Berendse: op het platteland is weinig meer te beleven, maar er zijn ook gebieden waar dieren het steeds beter doen.

Kort samengevat staat de Nederlandse fauna er nu zo voor:

Positief

 De wereld van het zoete water 

Het gaat goed met de fauna van het zoete water. De grootte van populaties groeide hier met 40%. Oorzaken: de waterkwaliteit nam toe (zuivering), projecten meer ruimte voor de rivier/beek , oevers werden over kilometers lengte natuurvriendelijk, vispassages werden aangelegd. Het Reestdal hier als voorbeeldfunctie :  drempels in de Reest, verondiepingen van de beek, het dichtgooien van waterafvoerende greppels e.d moeten er voor zorgen dat de verdroging van het beekdal stopt. Het natter worden van het beekdal kan zorgen voor meer biodiversiteit. Dat de otter weer belangstelling voor het Reestdal heeft kan geen toeval zijn.

De Noordzee 

In de Noordzee gaat het met de fauna redelijk dankzij Europese visquota. Tussen 1990 en 2003 groeiden de populaties met 25%, daarna bleef de situatie stabiel. Er zijn vissoorten die nog achteruitgaan (makreel) andere soorten doen het erg goed. (haring) Het aantal gewone zeehonden en grijze zeehonden is flink gestegen en er komen steeds vaker bruinvissen in de Noordzee voor. Door klimaatverandering  neemt het aantal warmte minnende soorten toe.

Negatief  

 Agrarisch landschap  

De fauna in het boerenland is sinds 1990 dramatisch achteruit gehold. De grootte van de populaties nam af met 40%. Bij de weidevogels is dit goed te merken. Fiets in het voorjaar maar door een landschap met intensieve landbouw. Het is er droog, stil en saai. En vooral veel groen asfalt van raaigras. Oorzaken: bedrijven worden steeds groter, geen binding meer met het landschap. Veel landschapselementen (ruige hoekjes, houtsingels) verdwijnen. De grondwaterstand is laag, sloten staan bijna het hele jaar droog. Mest verzuurt de bodem. Monoculturen verdringen kleinschalige productie. Gewasbescherming doodt biodiversiteit.

 Open natuur 

Neem de heidegebieden in ons land als voorbeeld. De heide is aan het verruigen en vergrassen. De populatiegrootte van kenmerkende soorten nam de afgelopen jaren af met 50% af. Veel gebieden liggen versnipperd in het landschap, vaak omgeven door agrarisch landschappen met intensieve landbouw. De uitstoot van stikstof door maakt de bodem van de heide rijker. Hierdoor verdwijnen de heideplanten en indirect ook dieren die heide-afhankelijk zijn. Duinen zijn ook voorbeelden van open natuur. Ook hier zie je dezelfde problemen.  Open duinen groeien dicht als gevolg van neerslag van stikstof. (uitstoot landbouw,verkeer,industrie)

In het rapport staat dat de teloorgang van de natuur in het agrarisch landschap en open natuurgebieden alleen te redden is door te kiezen voor een duurzame landbouw.