Een goed onderhouden houtwal heeft veel ondergroei en is uitgerasterd
´Het gaat sluipenderwijs. Een eeuwenoude houtwal wordt smaller en smaller en is ineens niet meer dan een boomsingel. En een poos later zijn er van die singel nog maar een paar bomen over. Ze staan als stoere, solitaire bomen in een grote grasvlakte. Maar weer een paar jaar later zijn ook die knoesten verdwenen. Een leeg, stil landschap is wat er achter blijft.´ (bron: De Groene Verdieping, bijlage van het winternummer 2018 van Natuurlijk Overijssel, het kwartaalblad van Landschap Overijssel)
Kwartaalblad Natuurlijk Overijssel december 2018
Oude landschapselementen verdwijnen
Met een heleboel landschapselementen, zoals houtwallen, houtsingels, hagen, hakhoutbosjes, greppels e.d. gaat het niet goed. Ze verdwijnen uit het oude cultuurlandschap en we krijgen er een eenvormig uitgestrekt productieland voor weer terug. In 2013 publiceerde Landschap Overijssel de eerste editie van ´De staat van ons landschap´. Dat was geen vrolijk verhaal. Nu zijn we vijf jaar later en is het tijd voor een tussenrapportage.
Hakhoutbosje bij Arriën Vechtdal
Inventarisatie: start in 2013
Steeds meer mensen maken zich zorgen over het verdwijnen van het oude landschap. In de Achterhoek, in Twente, in de gemeente De Wolden, op veel plekken klinkt protest. Straks actievoerders in groene hesjes? Zal niet gebeuren, maar onderhuids broeit wel de onvrede en de zorg. Sinds een aantal jaren inventariseert Landschap Overijssel hoeveel landschapselementen verdwijnen. Binnen de methode die men hanteert kijken de onderzoekers naar twee zaken :
- hoe groot is de oppervlakte van de groene landschapselementen in de provincie Overijssel ?
- wat is er nog en hoe staat het met de kwaliteit van het landschapselement?
Netwerk van houtwallen,bosjes en singels Schiphorst bij De Wijk
Om een antwoord op het eerste deel van het onderzoek te krijgen worden topografische kaarten van 2003 met de situatie van nu vergeleken. In samenwerking met Landschappen.nl maakt Landschap Overijssel gebruik van het Meetnet Agrarisch Cultuurlandschap. Houtwallen, heggen e.d. worden beoordeeld op vitaliteit, staat van
greppels zijn onderdeel van het blauwe netwerk
onderhoud en bedreigingen. In de provincie wordt in 17 meetgebieden in kaart gebracht hoe het met het oude cultuurlandschap voor staat. In 2013 was de eerste ronde klaar. De conclusie was toen: de staat van het landschap is onvoldoende en het groenblauwe netwerk neemt af. Onder het groenblauwe netwerk verstaat men ecologische verbindingszones ( greppels, sloten, houtsingels, hagen, bosjes e.d.) die voor flora en fauna belangrijk zijn. Veel dieren verplaatsen zich via dit netwerk en komen in de problemen als dit fijnmazige landschap wordt aangetast.
En nu ?
Eerst het ´goede ´ nieuws. Sinds 2012 is de totale oppervlakte groen in Overijssel niet verder afgenomen. Maar kijk je wat verder naar het begrip ´blauw´ en ´groen´, dan wordt het verhaal al weer anders. Veel sloten en greppels verdwijnen. Een afname van 8% sinds 2003. De kwaliteit van de lijnvormige elementen als houtwallen en houtsingels staat onder druk. Meer dan 60% moeten op korte termijn onder handen worden genomen, een kwart zelfs heel gauw. Gebeurt dit niet, dan gaat dat ten koste van de biodiversiteit en verschraalt het landschap.
Niet onderhouden doorgegroeide houtwal
Wie heeft er nog verstand van het beheer van een houtwal ?
Veel houtwallen en houtsingels zijn verwaarloosd en in slechte staat. Oorzaak ? Vroeger hadden ze een belangrijke functie. Ze leverden brandhout en hout voor gereedschap,
De winterkoning voelt zich thuis in de ondergroei van een houtwal
paaltjes en hekken e.d. Ze hadden een functie in het boerenbedrijf. Om de 15 jaar werd de wal tot op de grond toe afgezet. Dat leverde veel hout op. De bomen en struiken liepen daarna weer breed uit. Een houtwal of singel kreeg dan veel ondergroei, de flora en fauna profiteerden hiervan, de biodiversiteit in een houtwal was groot. Houtwallen hebben nu in de agrarische bedrijfsvoering geen nut meer, sterker nog, ze staan vaak in de weg. De agrariërs van nu hebben geen tijd of zin om ze te onderhouden en de kennis over het beheer is ook verdwenen.
Vrijwilligers
Rijdend door het Reestdal zie je nog wel houtsingels en houtwallen in goede staat, maar deze staan vooral in reservaatsgebieden van Landschap Overijssel en Het Drentse Landschap. Buiten deze terreinen vind je de meeste niet onderhouden houtwallen en singels. Of ze zijn helemaal verdwenen. Het onderhoud van een houtwal of singel wordt nu vaak door vrijwilligers gedaan. De werkgroep landschapsbeheer van de natuurwerkgroep de Reest bijvoorbeeld is regelmatig actief in terreinen van Landschap Overijssel.
vrijwilligers nwg de Reest aan het werk in een houtwal
Lees dan
Houtwallen en houtsingels : boerengeriefhout
ja ja maar als de industrie weer wil uit breiden wordt er met geen houtwal of singel rekening gehouden dan mag ineens alles gekapt worden het enigste waar het nog omdraait is geld en de natuur is bij zaak de landbouw moet inkrimpen voor de natuur de boeren wordt de nek om gedraaid mogen niet uit breiden omdat er een houtwal of singel te kort in de buurt staat maar bedrijven en woning bouw dan mag alles laat de natuur en de houtwallen aan de boeren over en geen goede landbouw grond natuur van maken de grond verschraalt groeit alleen nog rommel en het wild trekt naar andere plekken waar wel lekker gras is zorgen voor gevaarlijke situaties en moeten dan maar worden afgeschoten het enigste waar het nog om draait is economisch belang natuur en dieren is bijzaak
Er zijn boeren die echt wel wat met de natuur op hebben, maar er zijn ook andere!! Als je ziet wat er nog over is van sommige wildstroken in Rouveen, na de verkaveling (die door de boeren zelf worden onderhouden!!!) dan springen je de tranen in de ogen, nog een paar boompjes, en dat is het!! Controle is er niet, en ieder doet wat goed is in zijn eigen ogen, productie!!!