De foto hierboven heb ik gemaakt in een prachtig Drents beekdal. Je kunt het beekje niet tussen de hooilanden zien stromen, het is niet meer dan een klein diepje. Aan de horizon zie je het dorp Anloo, met de toren van de Magnuskerk, de oudste kerk van Drenthe. De foto is een beetje bewerkt en lijkt zo op een schilderij. Het schilderen van landschappen was jarenlang niet populair. In de gouden eeuw veranderde dat.
Het oude landschap vind je ook in het Reestdal
Het bijzondere van het Reestdal is de kleinschaligheid, een landschap met hakhoutbosjes, hooilandjes, een meanderend beekje, houtwallen, landgoederen met oude karakteristieke bomen, kleine akkertjes (essen) , kikkerpoelen, monumentale boerderijen en nog veel meer. Tijdens een wandeling zie je het landschap voortdurend veranderen. Na elke bocht is het weer verrassend anders. Wandelen in een eeuwenoud landschap, het kan bijna niet meer in dit land. Wegdromen bij een schilderij van een Hollands landschap uit de 19e eeuw is het enige wat ons rest. Wat was Nederland vroeger mooi en wat hebben we in de afgelopen vijftig jaar veel verpest ! En daar gaan we vrolijk mee door.
Landschapsschilders
Veel fotografen houden zich bezig met landschapsfotografie. Dat is ook een boeiende bezigheid. Nederland kent meer dan tien verschillende landschapstypen, dus genoeg mogelijkheden om je eens lekker uit te leven. De landschapsfotografen van vroeger hanteerden het penseel. Zwervend door ons land legden deze landschapsschilders de mooiste delen van ons land vast. Vanaf de 17 eeuw kregen steeds meer schilders aandacht voor het vastleggen van het landschap. Natuurlijk werd het werk vaak geromantiseerd en wat zwaarder opgezet, maar al die schilderijen leveren wel een kijkje op het Nederlandse landschap van de 17e tot en met de 19e eeuw op. In veel musea hangen werken van bekende en minder bekende landschapsschilders. Een expositie over landschapsschilderkunst is nog leuker, dan valt de diversiteit van het Nederlandse landschap van vroeger nog meer op. Een erg mooie expositie van veertig werken vind je momenteel in Harlingen.
Expositie ´Lage Landen´ in Harlingen
Van 14 oktober 2018 tot 4 februari 2019 presenteert Gemeentemuseum het Hannemahuis in Harlingen de reizende tentoonstelling Lage Landen. Een prachtige reis door de geschiedenis van de Nederlandse landschapsschilderkunst aan de hand van veertig parels uit de collectie van het Rijksmuseum, aangevuld met enkele schilderijen uit de eigen collectie.
Een paar voorbeelden
Onze omgeving ( Drenthe en Overijssel) werd ook door landschapsschilders bezocht. Het woeste en vaak lege landschap bleek inspirerend te werken, want er zijn voorbeelden genoeg van heide, moeras, beken en het boerenland met hier en daar een oude boerderij. Hieronder een paar voorbeelden.
Aan het eind van de 19e eeuw verdwenen geleidelijk de schaapskuddes uit het landschap. Door het gebruik van kunstmest was de schapenmest uit de potstal niet meer nodig om de grond vruchtbaar te maken.
Schilderijen van heidelandschappen komen niet veel voor. Grote delen van Drenthe en Overijssel bestonden ,voordat de ontginningen begonnen, uit dit landschap. Door de heide stroomt een beekje. Van dit soort landschap is weinig meer over.
Waarschijnlijk worden in de kar heideplaggen vervoerd. De uitgestoken plaggen worden in de potstal op de bodem gelegd. Vermengd met de schapenmest en ander organisch afval wordt deze ´compost´ later uitgereden op de akker om deze vruchtbaar te maken.
Een beek kun je op doorwaadbare plaatsen oversteken. Zo´n plek wordt een voorde genoemd. De naam ´voorde´komt in veel plaatsnamen voor. De figuren in het schilderij zijn door een andere schilder in het landschap gezet ( Philips Wouwerman). Blijkbaar zag Ruisdael dat zelf niet zo zitten.
Meer schilderijen van oude Hollandse landschappen zien ? Breng een bezoek aan de oude en historische binnenstad van Harlingen. In de Voorstraat op nummer 56 vind je museum Hannema. Het pand zelf is al een bezoekje waard.
Deze reizende expositie gaat in 2019 nog naar:
Bergen op Zoom: 16 februari 2019 t/m 9 juni 2019
Gouda: 23 juni t/m 13 oktober 2019