De kleine schaapskudde van De Wildenberg
De Wildenberg is een restant van een enorm groot nat heideveld dat zich zo’n honderd jaar geleden uitstrekte ten noorden van het beekdal van de Reest. Deze woeste gronden hadden namen als het Nolderveld, Veld van De Pieperij en Bazuinerveld. Het moet er prachtig geweest zijn, gezien vanuit de natuurbeleving van nu. De lokale bevolking van toen had er waarschijnlijk heel andere gedachten bij: gevaarlijk, eng, moeras en witte wieven.Daar moest je na zonsondergang niet meer zijn!
Nolderveld, ook zo´n versnipperd heideterrein
Nog twee stukjes over
Nu is er nog een stukje van dat heideveld over. Nou ja, twee stukjes dan. Aan de Meeuwenweg richting Fort ligt het kleine reservaat Nolderveld en aan de Nieuwe Dijk dus de heide van De Wildenberg. Beide gebieden zijn in beheer bij Het Drentse Landschap.
Grote goudgele graspollen
Lopend over De Wildenberg valt iets op. Op een aantal plekken is de heide verdwenen en groeit een goudgele grassoort in grote stugge pollen. Het zijn de pampa’s van het pijpenstrootje. Als de zon schijnt is het een prachtig gezicht. De kleurloze heide krijgt dan een geweldige opkikker. Maar moeten we wel zo blij zijn met deze mooie grassoort?
Grassen domineren de heide van De Wildenberg
Onderdeel boerenbedrijf
Vroeger werd de heide door de boeren “bewerkt”. Heidegronden werden niet gezien als nutteloze vlaktes, nee ze waren een belangrijk onderdeel van het boerenbedrijf. De schapen vraten zich er de hele dag vol en zorgden ‘s nachts voor mest in de potstal. Heideplaggen werden voor allerlei doeleinden gebruikt. De heide bleef een open vlakte en door regelmatig de bovenlaag te verwijderen (plaggen) bleef de grond voedselarm.
schapen in de potstal
Heideplanten houden van vochtige schrale grond. Deze situatie duurde tot in de 20ste eeuw. Het gebruik van kunstmest maakte de potstal (en dus ook de schaapskudde) overbodig. De woeste gronden werden in cultuur gebracht. Lees: er werd landbouwgrond van gemaakt. Ga op de uitkijkbult van Takkenhoogte staan en je ziet de grens tussen de heide van toen en het agrarisch landschap van nu.
Heide beheren is lastig
De heide die we nog hebben in ons land willen we graag houden. Dat kost veel bloed, zweet en tranen (en geld), want de natuur heeft helemaal geen zin om die heide zo open en vlak te houden. Natuur houdt niet van stilstand. Natuur houdt van ontwikkeling. Stilstand is
Vrijwilligers van de natuurwerkgroep de Reest houden het Rabbingerveld open
achteruitgang ! Het lijkt de mensenwereld wel. De grote natuurlijke aanjager heet successie. Dat is een proces dat pas stopt als het eindstadium bos is bereikt. Heide gaat dus veranderen in bos als je niet ingrijpt. Dat ingrijpen heet heidebeheer. Dus wat zie je de grote natuurorganisaties (Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer,e.d) doen? De heide wordt machinaal geplagd, grote grazers worden ingezet( waaronder de Schotse hooglanders), schaapskuddes (met of zonder herder) dwalen over de vlakte, vrijwilligers steken opslag uit de hei, alles wordt uit de kast gehaald om de heide in ons land te behouden. Vaak met succes. Alleen……. er is een grassoort die dit feestje bederft.
Pijpenstrootje
De grote gele pollen van het pijpenstrootje doen de heide vergrassen en op den duur verdwijnen. Oorzaken? De belangrijkste oorzaak lijkt het neerdwarrelen van stikstof en andere stoffen die de bodem verrijken. Verkeer, landbouw en industrie stoten stikstofoxiden, zwaveloxide en ammoniak uit. Ook vanuit het buitenland worden deze stoffen met de wind meegevoerd. Het neerslaan van stikstof verrijkt de bodem en geeft grassen mooie kansen zich te profileren ten koste van de oorspronkelijke vegetatie. Dit proces lijkt niet te stoppen. Een oplevende economie en een landbouw die steeds intensiever en grootschaliger wordt, de toename van het verkeer, het is om moedeloos van te worden. En we doen er allemaal aan mee. Misschien moeten we er helemaal geen drama van maken en ons erbij neerleggen dat dit de biologische tol is die we voor onze leefwijze betalen.
diagram stikstof uitstoot
Het is niet alleen de landbouw
Het diagram ( uit dagblad Trouw van 9 november 2018) laat de bronnen van stikstofuitstoot zien. De landbouw speelt hier een belangrijke rol. Het is onjuist om steeds maar naar de agrarische sector te wijzen als bedreigers van onze biodiversiteit. We krijgen veel stikstof over ons heen vanuit het buitenland. Het verkeer bijvoorbeeld en het huishouden zijn bronnen die ook een behoorlijke bijdrage leveren.
