Reestdal Den Huizen
De Reest bedreigd. Een overzicht
Even voor de duidelijkheid. De Reest stroomt als vanouds door een prachtig kleinschalig landschap zoals je dat in ons land bijna niet meer aantreft. De beek vormt de grens tussen de provincies Drenthe en Overijssel. Over de toekomst van de Reest werd aan beide zijden van die grens vaak verschillend gedacht. Zelfs binnen de provincies was er verdeeldheid. Grensperikelen hebben op de achtergrond voortdurend een rol gespeeld. Het bleek uiteindelijk de redding van het beekdal.
Hoog water in het Reestdal. Meppel
Het eerste Reestplan ( 1839)
De kronkelende Reest zorgt bij veel neerslag voor veel wateroverlast. Er wordt behoorlijk over geklaagd. Het is ook niet leuk als het hooi richting Meppel wegdrijft ! Op advies van de provincie Drenthe doet ir. A.Kommers onderzoek en komt met een advies: er moet een kanaal komen van De Steenen Pijp tot aan Zwartsluis. Een groot aantal bochten in de Reest moeten worden afgesneden en de beek moet dieper en breder worden gemaakt. Het komt er niet van. Er is geen geld en de boeren in de regio Rouveen willen geen kanaal door hun land.
Reestdal ter hoogte bij De Steenen Pijp
Het tweede Reestplan ( 1896)
De waterhuishouding in Drenthe is er omstreeks 1880 slecht aan toe. De provincie wil dit probleem aanpakken. Er wordt weer een ingenieur van stal gehaald. Jacob Petrus Havelaar komt met een plan van aanpak, maar wie die plannen moeten uitvoeren is niet duidelijk. Waterbeheer moet een zaak van de boeren blijven! Ingenieur Havelaar wordt minister van Waterstaat en geeft dan flink gas. De afwatering in Nederland moet verbeterd. Daar gaan de mooie beekjes. Ook de Reest staat op de nominatie. In 1896 is het plan klaar: 92 bochten moet eruit, de Reest wordt dan zes kilometer korter. Het water is dan sneller uit het Reestdal weg ! Zes nieuwe stuwen moeten in de beek worden aangelegd om in tijden van droogte toch nog wat water te kunnen vasthouden. Uiteindelijk gaat het plan niet door. Er is geen geld en het Rijk wil financieel niet bijspringen.
Rond 1900 meandert de Reest ongeschonden tussen de Bloemberg en Groot Oever
Het derde Reestplan (1924)
Weer veel klachten. Het Reestdal is te nat om goed te kunnen boeren. Is daar nou niets aan te doen ? Niet alleen het Reestdal kent regelmatig wateroverlast. Ook andere beekdalen in Drenthe kampen er mee. De provincie besluit tot daden over te gaan. Rond 1920 wordt het Drentse Rivierenbureau opgericht. Centrale figuur is ir. Ferdinandus Pieter Mesu. Hij heeft grote plannen met Drenthe. Tien beekdalsystemen moeten grondig
Veel beekdalsystemen werden gekanaliseerd en verkaveld, zoals Het Oude Diep
worden aangepakt. Voor de Reest betekent dat 111 bochtafsnijdingen en op een aantal plekken moet de beek kades krijgen. Bijna zeven kilometer korter wordt de Reest als het plan klaar is. Verder moet het stroomgebied van de Reest door allerlei afkoppelingen kleiner gemaakt worden. In de landbouw breekt in die tijd een crisis uit. De situatie wordt er niet makkelijker op. Veel landeigenaren zien al die plannen niet zitten. Als Mesu dan ook nog voorstelt om een ontwateringsbelasting in te voeren wordt dit massaal weggestemd. Veel draagkracht is er niet langs de Reest. Het derde plan gaat de lade in.
Het vierde Reestplan (1938)
Na enorme regenval in de zomer van 1936 komt de problematiek van de Reest weer eens op de agenda. Vanuit een werkgroep van zes burgemeesters krijgt de Nederlandse
Tegenwoordig wordt de Reest machinaal opgeschoond.
Heidemaatschappij de opdracht een plan te maken. En dat komt er. Geen geluiden meer over bochtafsnijdingen en stuwen. De Reest moet met handkracht worden opgeschoond. De bagger kan over de Reestlanden worden gestort om de landerijen op te hogen en te verbeteren. Meer dan 100 kilometer aan sloten worden onder handen genomen. Werkverschaffing voor tweehonderd arbeiders over de periode van twee jaar. Mooi project in de crisisjaren ! Maar dan…. Dan breekt de oorlog uit en komt er niets meer van het baggeren.
Steeds meer mensen zagen de schoonheid van het Reestdal. Dit moest zo blijven !
Het vijfde Reestplan (1958)
Weer krijgt de Heidemaatschappij een nieuwe opdracht. De landbouwkundige omstandigheden in het Reestdal moeten worden verbeterd. In feite is dit plan een verbeterde versie van de vorige. Maar over het normaliseren van beken wordt inmiddels anders gedacht. Landbouwbelangen boven natuurbelangen is geen automatisme meer. Tijden veranderen en de invloed van natuurbeschermingsorganisaties wordt steeds groter.
Landgoed Dickninge: parel aan de Reest
Een Drents Bekenrapport vermeldt unieke natuurwaarden rond Dickninge en De Wildenberg. Gebieden met een wettelijke meldingsplicht in geval van werkzaamheden. Er wordt weer geruzied tussen de twee provinciale waterstaten. Een deel van het Reestwater afkoppelen richting Ommerkanaal en Hoogeveensche Vaart is ook een mogelijkheid volgens de Provinciale Waterstaat Overijssel. Is dat gebagger in de benedenloop dan nog wel nodig ? Kort samengevat : ook dit plan wordt niet uitgevoerd en de kans op nieuwe aanvallen op het unieke Reestdal wordt steeds kleiner. Steeds meer mensen ontdekken dat het beekdal van de Reest bijna het enige ongeschonden gebleven beekdal in ons land is en daarom bewaard moet blijven.
Reestvervangende Leiding
Reestvervangende Leiding eind jaren ’60
Het normaliseren van de Reest ging dus niet door. Dat zag inmiddels iedereen wel. Maar vanuit de agrarische hoek werd nog steeds geklaagd over te natte gronden. De oplossing zag men in het graven van een brede afwateringssloot die de titel “Reestvervangende Leiding” kreeg. De watergang, die min of meer parallel aan de Reest liep, moest snel veel water kunnen afvoeren, water dat eerder in het beekdal van de Reest terecht kwam. Het stroomgebied van de Reest kreeg hierdoor een veel kleiner oppervlakte. Uiteindelijk werd dat ongeveer 5000 ha. Het stroomgebied was ooit meer dan 30.000 ha. Dat het Reestdal langzaam verdroogde, je kon er op wachten. De Reestvervangende Leiding voert water af vanaf de bovenloop van de Reest tot aan de Hoogeveensche Vaart.
Het zesde Reestplan ( 1984)
In dit plan draait het om een waterhuishoudingsplan voor het Reestdal. Men denkt aan onderhoudsstroken langs de Reest voor machinaal onderhoud. Drie aan de Reest gekoppelde leidingen moeten zorgen voor een betere waterbeheersing. Maar er speelt meer. De gronden aan de Reest zijn inmiddels ingedeeld in beheersgebieden en
Op Takkenhoogte werd landbouwgrond succesvol omgezet in natuur
reservaten. ( Relatienota sinds 1974) Boeren krijgen een vergoeding als ze zich in een overeenkomst aan bepaalde afspraken houden. ( bijvoorbeeld geen kunstmest gebruiken, of later maaien). Ze krijgen ook de kans om op vrijwillige basis land te verkopen aan natuurbeschermingsorganisaties. Het wordt steeds lastiger om een afspraak te maken waar iedereen zich in kan vinden. Meer dan twintig (!) instanties zitten aan tafel als er overleg over de toekomst van het Reestdal plaats vindt. Uiteindelijk sneuvelt het Waterhuishoudingsplan in 1989 bij de Raad van State.
Aanleg drempel in de Reest bij Rabbinge/Den Kaat 2014 "Water op maat"
En nu ?
Het beekje de Reest wordt nu gekoesterd en bemind. Begrippen als normalisatie en waterafvoer zijn vervangen door vernatting, hermeanderen, natuurherstel, klimaataanpak, waterberging, verontdiepen en biodiversiteit. Veel beken krijgen hun oude historische kronkels weer terug, al komt de situatie van 1000 jaar geleden natuurlijk nooit weer terug. De Reest had haar meanders nog, maar kreeg in 2015 een belangrijke up-date : het project Water op maat. Doel: verdroging van het beekdal tegengaan. Veel land grenzend aan de beek is in beheer bij de twee provinciale landschappen, Landschap Overijssel en Het Drentse Landschap. Hopelijk gaat het verwerven van gronden de komende jaren door. Pas als alle agrarische belangen in het Reestdal ondergeschikt zijn aan het verder ontwikkelen van natuurwaarden kan het beekdal uitgroeien tot wat men noemt “robuuste natuur”.
Waterberging bovenloop Reest bij Drogteropslagen.
Voor dit artikel heb ik de volgende bronnen gebruikt:
- Lezing van Bernhard Hanskamp op 24 februari 2018
- Ruilverkavelen Rond Zuidwolde – Bernhard Hanskamp en Hans Dekker
- Beelden van een beek- de Reest uitgave Het Drentse Landschap
- Hoogveen de Reest vaak bedreigd- Willem Wind ( Historische Vereniging Avereest)
Excellent ѡork you hve performed, this website iѕ actuaqlly cool
ԝith god іnformation.
Αlso visit my weeb site psychic online
Mooi om terug te lezen, maar waar is het verhaal van de A28 en de Omgelegde Hoogeveensche Vaart in de jaren 80? Ik ben nu helemaal benieuwd hoe men dat er heeft weten door te drukken, als ik bovenstaande lees. Voor de leek http://www.topotijdreis.nl ga dan naar het punt waar de a28 de Reest kruist en vergelijk nu met 1985. Ik heb wel eens gezocht naar info hierover, maar (ook?) niet gevonden.
Ik ben ook wel benieuwd naar een overzichtelijk verhaal van de infrastructuur rond Meppel. Rond 1980 werd de Hoogeveense vaart omgelegd en de A28 aangelegd. Ik heb kranten en archieven van provincies, gemeenten en waterschap geraadpleegd. Ik was vooral benieuwd hoe, waar en wanneer de besluitvorming rond de kruising van de Reest met de snelweg en de vaart heeft plaatsgevonden. Ik heb geen compleet verslag. Ik denk dat het ook te maken heeft met het feit dat de aandacht vooral uitging naar het verdwijnen van de vaart uit Meppel. Ik kan Simon wel een beetje op weg helpen met mijn verzamelde stukken. Ik schreef over de kruising in het blad van de Stichting Oud Meppel in 2019 in een artikel “De bruggen over de Reest in Meppel “.