Bloeiende struikheide op De Wildenberg
De Wildenberg ligt aan de Nieuwe Dijk in de gemeente De Wolden. Het is een restant van uitgestrekte woeste gronden die vroeger het beekdal van de Reest begrensden. Heide en hoogveen tot aan de horizon. Vrijwel alles is weg. Omgezet in landbouwgrond. Wat ten noorden van de Reest nog rest zijn heideterreinen als Het Nolderveld, Meeuwenveen/Takkenhoogte ,de Wildenberg
Nolderveld
en sinds 2005 de nieuwe natuur van het Rabbingerveld. Bijna vormen deze reservaten, allemaal in bezit en beheer bij Het Drentse Landschap, een geheel. In augustus/september staat de heide in bloei. Paarse pracht. In Nederland komen verschillende heidesoorten voor: struikheide, dopheide, kraaiheide en lavendelheide. De meest voorkomende is struikheide, heide van de drogere grond. Ondanks de droge zomer van dit jaar bloeit de struikheide massaal en uitbundig. Het is best eens de moeite waard om met wat meer interesse naar deze plant te kijken.
De bloemen van de struikheide bloeien in langgerekte trossen
De bloemen van de struikheide
De paarse gloed trekt in de nazomer veel mensen naar de hei, maar heb je wel eens de moeite genomen om bloeiende struikheide van dichtbij te zien? De plant blijkt tientallen kleine bloempjes te bezitten, van wit tot donker paars van kleur. Ze staan allemaal op kleine takjes onder of naast elkaar. De bloemen zijn mannelijk en vrouwelijk (tweeslachtig), ze hebben meeldraden en stampers. Heidebloesem bevat veel nectar. Als je tussen de heideplanten gaat zitten zie je dat erg veel insecten actief bezig zijn met het eten of verzamelen van nectar of stuifmeel. Er staan niet voor niets vaak bijenkasten aan de rand van de hei.
De blaadjes van de struikheide zijn leerachtig en hebben een klein oppervlak
Kleine blaadjes.
De struikheide is een taaie rakker, gespecialiseerd in overleven op erg droge en voedselarme grond. De houtige stengels en kleine blaadjes verdampen vrijwel geen water. De blaadjes zijn leerachtig en liggen als dakpannetjes over elkaar. Kleine blaadje kunnen natuurlijk niet veel voedsel aanmaken en dat komt goed uit, want de omstandigheden op de heide zijn erg minimaal: droge grond met weinig voedingsstoffen. De blaadjes hebben licht nodig als energiebron. Struikheide houdt van open landschap.
Zaad is erg kiemkrachtig
Struikheide produceert na de bloei heel veel zaad. Al die zaadjes komen op of in de arme bodem terecht. Erg veel ruimte om te ontkiemen is er onder de moederplanten niet. Dat is niet erg, want heidezaad heeft erg veel geduld. Tientallen jaren houdt het zaad kiemkracht. In feite is een heideterrein een grote zaadbank. De laatste jaren is op veel plekken landbouwgrond ( ooit heide) omgezet in natuur. De heide van Takkenhoogte is daar een mooi voorbeeld van. In de jaren ’80 en ’90 werden er nog aardappelen en mais verbouwd. Toen Het Drentse Landschap het gebied kocht en transformeerde tot natuurgebied kwam de heide spontaan terug. Op het Rabbingerveld zien we hetzelfde gebeuren. Soms wordt een mengsel van gemaaide heide ( met zaden) over een terrein verspreid om de groei van heideplanten te bevorderen. Heide laten terug komen op plekken waar die ooit groeide lukt vrijwel altijd.
Nieuwe natuur Rabbingerveld moet zich ontwikkelen tot heide
Stikstof
De Raad van State kwam in mei 2019 met een opmerkelijke uitspraak. De kwetsbare natuur in Nederland is onvoldoende beschermd. De huidige vergunningsprocedure voor onder meer stallen, snelwegen en industrie geeft te weinig zekerheid over de hoeveelheid schadelijke stikstof die in de natuur terechtkomt. Reden voor de Raad een streep te zetten
Zo werkt de stikstofuitstoot
door het beoordelingssysteem Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dat hakte er behoorlijk in. De stikstof die vrijkomt bij de verbranding van olie, benzine, steenkolen en diesel kan zich in ons land per hectare meten met koplopers Libanon, Koeweit, Zuid-Korea en Hongkong en is twee keer hoger dan in Duitsland. Wat betreft meststikstof die in de vorm van ammoniak verdampt, staat ons land per hectare zelfs in de top vijf. (bron: De Volkskrant)
Opslag van berk bedreigt voortbestaan heide
Als het in de toekomst inderdaad lukt de stikstofuitstoot drastisch te verminderen, zal dat gunstig voor de heideplanten zijn. Immers, ze zijn tevreden met niets en voelen zich prima op een bodem waar veel andere planten het laten afweten. Nog steeds dwarrelt stikstof op de heide neer en dat levert een strijd op die de struikheide nooit kan winnen. Allerlei stikstofminnaars als grassen, kruiden en bomen nemen het heft in handen en bedreigen de heide in haar bestaan. Het kost veel moeite om dit proces tegen te gaan.
