Den Huizen

Tussen Balkbrug en Oud-Avereest ligt Den Huizen. Vijf boerderijen telt dit esgehucht. Het woord gehucht doet dit mooie plekje op de flanken van het Reestdal tekort. Misschien is het beter om te spreken van buurtschap. Den Huizen is sinds 1987 beschermd dorpsgezicht. De toenmalige gemeente Avereest wees Oud-Avereest en Den Huizen aan als kwetsbaar en monumentaal gebied. In het kader van artikel 20 van de monumentenwet werden deze twee buurtschappen beschermd voor de toekomst. Projectontwikkelaars hebben er niets te zoeken.

Al bewoond sinds de middeleeuwen

Het ontstaan van nederzettingen als Den Huizen heeft alles met het beekje de Reest te maken. Langs het stroompje gingen in de middeleeuwen boeren wonen. Het moet een hard bestaan geweest zijn, want de omgeving bestond vooral uit vochtige broekbossen, heide en moerassige venen. Je kon alleen een boerenbedrijfje runnen op de hogere zandkoppen die min of meer uit de venen omhoog staken. Hier kon je ook akkertjes aanleggen. Veel ruimte was er niet. Grote essen die door meerdere boeren werden gebruikt waren er niet, de omgeving leende zich er niet voor. Het was allemaal te klein, de akkertjes werden wel “eenmansessen” genoemd. Ruimte voor veel boerengezinnen ontbrak. Vandaar dat in het Reestdal op een aantal plekken nederzettingen ontstonden die vaak niet groter waren dan drie,vier boerderijen. Soms nog minder. Overal waar wat zandruggen lagen die geschikt

leken voor landbouw ontstonden gehuchten van een paar boerderijen: Den Kaat, De Pieperij, Rabbinge, Den Huizen, Oud-Avereest, Den Westerhuis, Bloemberg, De Stapel, enz.

Schapen in dienst van de landbouw

Het boerenbedrijf was langs de Reest vaak een gemengd bedrijf. Het verbouwen van gewassen op de essen stond centaal. Runderen graasden in de lage graslanden. Hooilanden werden regelmatig gemaaid. Schapen gingen de heidevelden in om ’s avond terug te keren in de potstal. Naast een van de boerderijen op Den Huizen staat nog een kleine schaapskooi. De mest werd vermengd met heideplaggen en uitgereden op de essen. Langzaam kreeg zo’n gele zandrug dan een donker humusrijke deklaag. Vaak wordt beweerd, dat de es door die jarenlange bemesting uit de potstal een bolle vorm kreeg. Achter Den Huizen ligt nog een mooie es, omgeven door een meidoornhaag. Het gebied is eigendom van Landschap Overijssel. Op de es wordt meestal winterrogge verbouwd.

Geluiden van de boerderij zijn verstomd

De geluiden van het boerenbedrijf hoor je al lang niet meer op Den Huizen. Het is er meestal stil. De bewoners van deze plek doen er alles aan om de 19^e eeuwse boerderijen zo goed mogelijk te onderhouden. Het ziet er ook erg mooi uit. Toch is de ziel een beetje uit Den Huizen. De boerenziel. Ga er eens zitten en sluit je ogen. Fantaseer de geluiden van het ouderwetse boerenbedrijf en je waant je weer terug in de 19^e eeuw: paard en wagen, spelende kinderen, schapen op weg naar de heide, varkens in de modder, een zingende boerin, enz. Dit alles is niet meer. Gelukkig hebben we het beschermde dorpsgezicht nog.