Vuilboom: tak met bloemen en bessen
Hommels, zweefvliegen, bijen, wantsen, mieren, het vliegt, kruipt, springt en dwarrelt de hele dag door. Van tak naar tak, Van bloem naar bloem. Als een magneet trekt de vuilboom allerlei soorten insecten aan. Pas als je de boom van dichtbij bekijkt snap je waarom. Dit verhaal gaat over een boom, die eigenlijk in elke tuin zou moeten staan. Bij de massa niet bekend. Dat is jammer en dat zou moeten veranderen. Dit artikel maakt duidelijk waarom.
De kleine bloemen van de vuilbomen zitten in trosjes.
Onopvallend
Een spectaculaire boom is het niet, de Rhamnus frangula. De vuilboom bloeit niet zo markant als de vlier, de krent of de meidoorn. Zo’n explosie van kleur en geur, nee daar doet ie niet aan. Bij deze boom is de bloei niet een proces van een paar dagen. Hier is niet het credo “Kort maar krachtig” , deze wat introverte boom smeert de bloeiperiode namelijk uit over de maanden mei tot en met september. Dat is best bijzonder, er zijn maar weinig bomen die zo lang bloeien. De kleine groenachtige en roomwitte bloemetjes staan in trossen. Is een bloem bestoven en bevrucht, dan vormt zich op die plek een bes. Ook apart: een boom/struik met bloemen en vruchten (bessen) tegelijk aan dezelfde tak.
De bloemen van de vuilboom trekken veel insecten, zoals de smalle randwants
Makkelijke boom met grote biodiversiteit
Veel eisen aan zijn omgeving stelt de vuilboom niet. Als er maar zonlicht is. Staat ie op een wat zure en vochtige plek, dan is het helemaal feest. Een vuilboom die je in de tuin zet gaat je belonen met de bloei van honderden kleine bloemetjes en dat de hele zomer door. Ze produceren blijkbaar erg veel nectar en stuifmeel, want het gezoem is niet van de lucht.
Aardhommel op zoek naar nectar.
Ik sta nog wel eens een uurtje ( met camera en macrolens) bij een vuilboom te kijken en de toeloop van insecten is ongekend. Allerlei soorten bijen ( honingbij, blinde bij) hommels ( aardhommel, akkerhommel), wantsen ( de smalle randwants is prachtig om te zien) zweefvliegen en mieren hebben vuilboom als onmisbare voedselbron. Nog even wat fotograferen betreft. Wat opvalt bij het gedrag van de naar stuifmeel en nectar zoekende insecten is dat ze zo’n klein nauwelijks geopend bloempje heel kort bezoeken. Even stilzitten voor de fotograaf is er niet bij. Vooral hommels kunnen er wat van. Om tureluurs van te
De honingbij weet de vuilboom ook wel te vinden. Echte vuilboomhoning is er niet.
worden! Ook wel logisch natuurlijk, het aanbod van al die minibloempjes mag dan wel erg groot zijn, veel voedsel zullen ze niet bevatten. Je moet er als insect dus honderden bij langs. Citroenvlinders zoeken niet de bloemen, maar de bladeren van de vuilboom op om er eitjes af te zetten. Voor deze vlindersoort is de vuilboom dus de waardplant.
Vuilboom in het landschap
Vroeger werd vuilboom geplant in houtwallen en heggen. Waarschijnlijk omdat men ontdekte dat ze na het afzetten ( houtwalbeheer) weer erg mooi gingen uitlopen. Het is ook een boom die het goed doet in de struiklaag van een (eiken) bos. Als de kronen van de boomlaag maar licht door laten. Kleine heideterreintjes die door bos worden omringd ( in de Haardennen of in het bos van Rabbinge bijvoorbeeld) groeien zonder beheer dicht. Vooral met vuilboompjes. Vogels eten de bessen, poepen de niet verteerde pitjes uit en een nieuwe vuilboom is geboren. Op sommige plaatsen vind je in zo’n heideveldje honderden zaailingen! Dan komt een belangrijk element van natuurbeheer aan de oppervlakte: je
Door opslag van vuilboom groeide het dalletje bij het Spookmeer bijna dicht.
moet keuzes maken. Wat wil je in stand houden: de bloeiende kraai- en dopheide of kies je voor de ontwikkeling van bos ? Bij de kleinere omsloten heideveldjes is de keus niet moeilijk en ook logisch. De vuilboom moet eruit ! In ieder geval de meesten. De heide moet blijven. Denk niet, dat je na het afzetten (knippen, zagen) van een vuilboomstruik van de spork ( zo wordt ie ook genoemd) af bent. Sterker nog, de vuilboom komt veel voller terug. Bij het opnieuw uitlopen maakt de struik een krans met erg veel takken. Een blijvertje dus met een sterk karakter.
Rijpe bessen van de vuilboom worden door vogels gegeten.
Wetenswaardigheden/links
Online is er veel over de vuilboom te vinden. Hieronder staan wat informatieve links. Tijdens het zoeken van informatie kom je soms leuke dingen tegen. Wat voorbeelden:
- Een actie van imkers in België met als doel 100.000 vuilbomen te planten.
- Website met veel foto’s van bladeren bessen, takken en stam
- Hoe komt de vuilboom aan die naam ?
- De geneeskracht van de vuilboom.
