In Oud-Avereest stond in de dertiende eeuw al een houten kerkje. Gebouwd op een van de vele dekzandruggen in een drassig veenlandschap. Het was ook de tijd dat de flanken van veenbeek de Reest bewoning kregen. Boerengezinnen probeerden in de ruigte een bestaan op te bouwen. Her en der ontstonden kleine buurtschappen, vaak niet meer dan twee drie boerenerven bij elkaar. Van een dorp was geen sprake. Daar was geen ruimte voor. Gevaarlijke veenmoerassen en wat smalle hogere dekzandruggen, meer was het niet. En de kerk ? Die was ver weg. Je moest soms uren lopen om er te komen. En dat was al lastig genoeg. Waar moest je langs ? Het landschap liet een makkelijke wandeling niet toe. Het veen was verraderlijk. Er waren altijd wel droge plekken waar je langs kon. En de Reest was ook niet overal even diep. Zo ontstonden in de Middeleeuwen kleine zandpaden, vaak slingerend door het landschap, die de bevolking zondags naar de kerk leidden.
Verbinding
Kerkenpaden zijn dus oude wandelpaden. Als een spin in een web, zo lag een kerkje midden in een netwerk van kleine paadjes. De kerk als bindmiddel. Niet alleen van paden, maar vooral voor mensen. Voor veel boerengezinnen moet de lange wandeling naar het Godshuis een uitje geweest zijn. Even onder de mensen. Even bijpraten. Misschien was de eredienst maar bijzaak.
Verdwenen
Veel oude kerkenpaden zijn niet of nauwelijks meer in het landschap terug te vinden. Na de tweede wereldoorlog verdwenen ze door ruilverkaveling, uitbreiding van bedrijven, mechanisatie van de landbouw, maar vooral door een groot gebrek aan historisch besef in de jaren ’50 en ’60. Oude landschappen werd weggeschoven en bijna niemand maakte zich er druk over. Bovendien werden mensen steeds mobieler. Wandelen was geen noodzaak meer, met de auto of de fiets naar de kerk kon ook. En het wegennet werd uitgebreid. Nee, over modderige smalle paadjes naar de kerk was niet meer van die tijd. Zo keek bijna niemand meer om naar al die paadjes waarover eeuwenlang mensen naar de kerk liepen.
Herstel
Na de jaren ’60 kwamen steeds meer mensen tot de conclusie dat er wel erg veel van dat prachtige kleinschalige Nederlandse landschap was verdwenen. Op meerdere plaatsen in ons land probeerden werkgroepen oude kerkenpaden te herstellen. En dat gebeurt nog steeds. Zo heeft Natuurvereniging Zuidwolde in 2000 een rol gespeeld bij het herstel en onderhoud van het kerkenpad tussen Den Kaat en Oud-Avereest. Nu brengen kerkenpaden wandelaars in hogere sferen. Lopend door een oud cultuurlandschap op stille slingerende onverharde paadjes. Op wandelgebied is dat het mooiste wat er is.
Het mooiste kerkenpad van ons land ?
Het bekendste kerkenpad van het Reestdal loopt van de Reestkerk in Oud-Avereest naar het bruggetje over de Reest. Als je de beek oversteekt ben je in Drenthe. Daar loopt het pad verder o.a. richting Den Kaat. Er gaan ook smalle paadjes naar De Wildenberg, richting Meeuwenveen en Rabbinge. Het kerkenpad dat achter de Reestkerk begint is misschien wel het mooiste kerkpad van Nederland. Bijna nergens passeer je zo veel diversiteit aan landschappen. Het pad brengt je langs oude hooggelegen essen (akkers), moerasbosjes, je steekt een hele mooie beek over (De Reest), je loopt langs houtsingels met hazelaar, Gelders roos, els,kardinaalsmuts en hop. Langs het pad, op Drentse bodem, staan heel oude essen (pas op voor de wortels ) , je kijkt uit over de hooilanden langs de Reest, je ziet boerderij De Wildenberg liggen. Bovendien is het pad interprovinciaal, je loopt in Overijssel en Drenthe. Een van de vele juwelen van het Reestdal!
Lees ook: Oude essen langs het kerkenpad
Pas geleden nog een wandeling in die buurt gemaakt. Prachtig gebied.
Ik vond het adembenemend mooi