Van een natuurakker wordt iedereen blij

Posted on 09/06/2017 by Jan

Natuurakker Oud-Avereest Reestdal

Op heel veel essen in het Reestdal wordt winterrogge verbouwd. Landschap Overijssel en Het Drentse Landschap zaaien dit wintergraan in het najaar in. In juli wordt het graan geoogst. Vanaf april groeit dit prachtige gewas met de dag in de vroege zomer verkleurt het van blauw/groen naar goud/geel. Wat nog meer aandacht trekt zijn de korenbloemen, klaprozen en kamilles tussen het graan. Veel wandelaars en fietsers genieten hier van.Hier en daar schiet een fotograaf de rogge in om een mooie foto te maken. Maar is een akker met winterrogge en korenbloemen een natuurakker? Nee. Een natuurakker is een heel ander verhaal.

Wat is een natuurakker ?

Een natuurakker is een bloemrijke akker met (oude) granen en akkerbloemen. Een natuurakker is gericht op het versterken van de biodiversiteit en niet zozeer op een zo

klaprozen in de natuurakker

groot mogelijke oogst van graan. Er komen dan ook meer akkerkruiden dan graangewassen in voor. Een bloeiende akker is een voedselparadijs en een thuis voor allerlei insecten, vogels en zoogdieren. De bodem wordt niet of om de 2-3 jaar licht bemest (met mest uit de potstal). Bestrijdingsmiddelen worden niet gebruikt. Alles is puur natuur ! Een natuurakker is een tweejarige akker, het eerste jaar heeft de akker veel weg van deze oude graanakkers, het tweede jaar lijkt het een oude graanakker die men ‘vergeten’ is te oogsten. Zowel het eerste als het tweede jaar een stukje waardevolle natuur! In een natuurakker komen 1- en 2-jarige soorten voor (granen en akkerbloemen), deze groeien en bloeien 1 of 2 jaar en moeten zichzelf daarna weer kunnen uitzaaien of er moet opnieuw ingezaaid worden.

wikke in de natuurakker

Het belang van de natuurakker

In Nederland is de kwaliteit van de natuur in het agrarisch landschap de laatste jaren hard achteruit gegaan. Akkers worden intensief gebruikt. Alles draait om productie. Gelukkig zijn er ook agrariërs en particulieren die aandacht hebben voor de flora en fauna van het platteland en de randen van hun akkers of land inzaaien natuurakkers of akkerranden in of proberen landeigenaren met allerlei kruiden en bloemen. Natuurbeschermingsorganisaties wijzen op het ecologische nut van natuurakkers en overhoekjes en proberen zoveel mogelijk landeigenaren enthousiast te maken. Op de website Landschap Overijssel bijvoorbeeld staat erg veel informatie, zoals een prachtige zoekkaart met de planten en dieren van de natuurakker.

Vroeger

In het landbouwsysteem van voor de landbouwmechanisatie en schaalvergrotingen bestond een aanzienlijk deel van de landbouwgronden in Nederland uit graanakkers. Deze

de geelgors houdt van natuurakkers

graanakkers hebben duizenden jaren deel uitgemaakt van het landbouwsysteem in Nederland. De oogst vond plaats met de gehele familie of met dorpsgenoten. In sommige plaatsen met de zeis of sikkel. Er werden oppers of schoven gemaakt van het geoogste gewas en deze werden later opgehaald. Heel veel zoogdieren, vogels en insecten voelden zich thuis in dit landschap. Rond 1950 wemelde het in het boerenlandschap nog van de dieren. Dat is nog niet zo lang geleden! In en rond de graanakker was een koppeltje patrijzen een gewone zaak. Akkerkruiden als korenbloem, akkerviooltje en de gele ganzenbloem bloeiden tussen het graan. Het krioelde er van de muizen, dus struinde de bunzing er rond en stond de torenvalk boven het graan te bidden. De steenuil broedde in de houtwal. De biodiversiteit, zoals we dit tegenwoordig zo mooi noemen, was groot. En iedereen vond het gewoon, al hadden de hardwerkende mensen er weinig oog voor. Genieten van natuur en landschap doen we nu veel meer dan vroeger. We hebben er veel meer tijd voor.

Natuurakker Reestdal

Kijk en geniet

Als de akker bloeit valt er veel te genieten. Vogels en zoogdieren vinden voedsel en dekking. Vlinders, bijen en andere insecten gaan op zoek naar stuifmeel en nectar. Het is

zandoogje op bloem boekweit

natuurlijk ook gewoon een mooi gezicht ! Een natuurakker in bloei verfraait het landschap en is erg fotogeniek. Door de aanleg van natuurakkers of door akkerranden in te zaaien kunnen we misschien weer kansen bieden aan vogelsoorten als geelgors en patrijs. Deze vogels houden erg van ruig akkerland.

bolderik in de natuurakker

Wat zit er in het zaaimengsel?

Het is niet zo moeilijk om aan een zaaimengsel voor een akkerrand of natuurakker te komen. Op internet worden zaaimengsel aangeboden door o.a. Cruyd-Hoeck, Landschap Overijssel en Medigran. In de een zaaimengsel voor een natuurakker komen vaak de volgende planten voor:

  • Akkerviooltje
  • Akkerleeuwenbekje
  • Bleke klaproos
  • Gele ganzenbloem
  • Korensla
  • Akkervergeet-mij-nietje
  • Echte kamille
  • Grote klaproos
  • Korenbloem
  • Blauw walstro
  • Bolderik
  • Gewone duivenkervel
  • Rood guichelheil
  • Grijskruid
  • Middelste teunisbloem
  • Slangenkruid
  • Witte honingklaver
  • Boekweit
  • Vlas
  • Voor- of najaarsgranen

Natuurakker inzaaien 20 december '16

De Zuidberg

Langs het kerkenpad achter de Reestkerk op Oud-Avereest ligt achter de begraafplaats een mooi oude bolvormige es. (akker) De bolvormige es is eigendom van Landschap Overijssel en ligt op een zandrug. De bult wordt De Zuidberg genoemd. In samenwerking met natuurwerkgroep de Reest is de es in het najaar van 2016 door scholieren ingezaaid met zaaigoed van eenjarige en tweejarige akkerkruiden en- bloemen. Deze en de zomer van 2018 mag de es floreren als natuurakker.

Lees ook:

korenbloemen

Posted in Akkerbouw, kleinschalig landschap, Landbouwgewassen in het Reestdal | Tagged , , | Leave a comment

De doornprikker is weer terug

Posted on 14/05/2017 by Jan

Op de flanken van het Reestdal, daar waar het terrein open is met struweel van bramen en ander laag struikgewas ontmoet je met een beetje geluk een bijzondere mooie vogel met prachtige bijnamen als braamspelder, of doornprikkker.  De echte vogelkenner weet het dan al. We hebben het over de grauwe klauwier, een zomergast die de moeite neemt om helemaal vanuit Afrika naar hier te komen om er te broeden. Gevangen prooien (grote insecten, hagedissen, muizen e.d.) worden op puntige uitsteeksels gespietst en sterven een gruwelijke dood.

grauwe klauwier vrouwtje

Zeldzaam ? 

Het is maar hoe je het bekijkt. In het grootschalige agrarische landschap zul je de grauwe klauwier niet aantreffen. Er zijn echter gebieden in ons land waar je over de klauwieren struikelt. Het Bargerveen ( zuid- oost Drenthe) heeft een hele mooie populatie. Het Dwingelderveld,  het Fochteloërveen, het beekdal van de Drentsche Aa en het Drents-Friese Wold zijn bij grauwe klauwieren populair. Ongeveer driekwart van de Nederlandse populatie broedt in Drenthe. In het Reestdal is de vogel een opmerkelijke zomergast. In heel Nederland broeden enkele honderden paartjes.

grauwe klauwier mannetje

Kleinschalig landschap

Vroeger was de grauwe klauwier een vaste bewoner kleinschalig cultuurlandschap. Helaas is dat landschap is ons land voor een groot deel verdwenen. Het is vooral de beschermde natuur waar je ze nog kunt aantreffen. Het biotoop van de grauwe klauwier moet aan drie belangrijke eigenschappen voldoen : het landschap moet open zijn (1) met struweel aan de randen (2)en een voedselaanbod van grote insecten.(3) De struiken dienen als uitkijkpost. Van hier uit doen ze uitvallen naar grote insecten (vlinders, libellen, sprinkhanen) die ze voorbij zien komen. Kikkers,padden muizen en vogels worden vooral gegeten bij gebrek aan insecten.

grauwe klauwier paartje in braamstruik

De grauwe klauwier is een indicatorsoort  

Grauwe klauwieren komen alleen voor in terreinen met een hoog aanbod van prooidieren. Komen in een gebied veel libellen, hommels, vlinders ,kevers en andere grote insecten voor, dan zegt dat iets over de natuurwaarden van het gebied. Voedsel is de sleutelfactor voor de aanwezigheid van deze kritische vogel. Door verdroging bijvoorbeeld is in grote delen van ons land de biodiversiteit achteruit gehold. Daar zul je de doornprikker niet aantreffen. Door uitbreiding van natuurterreinen (bijvoorbeeld het Rabbingerveld en Takkenhoogte) krijgt de grauwe klauwier in en langs het Reestdal meer mogelijkheden om zich als broedvogel te vestigen.

grauwe klauwier houdt van open terrein met struweel

 

 

 

 

Posted in Fauna | Tagged | Leave a comment

Vroege Vogels op bezoek in natter Reestdal

Posted on 27/04/2017 by Jan

dotterbloemhooiland Reestdal

Jarenlang zagen biologen de biodiversiteit in het Reestdal achteruitgaan. Belangrijkste oorzaak: verdroging. In augustus 2014 startte het Waterschap samen met provincies Drenthe en Overijssel, gemeentes,  provinciale landschappen en andere organisaties met het project “Water op Maat”.   Het project werd een jaar later afgerond. De

Uko Vegter

eerste effecten zijn hoopvol. Door allerlei maatregelen stijgt het grondwater in de hooilanden langs de Reest. Deze stijging heeft een positieve invloed op de vegetatie. In de uitzending trekt bioloog Uko Vegter (Het Drents Landschap) met Menno Bentveld de natte hooilanden van het Reestdal in.

Klik hier om dit item te zien.

Posted in Bescherming, Flora | Tagged , , | Leave a comment

Zwerven over Landgoed Linde, De Slagen en rond Het Zwarte Gat

Posted on 24/04/2017 by Jan

De meest mensen rijden er aan voorbij en zien het infopaneel niet eens staan. Of hebben geen flauw idee, dat je vanuit het Drentse dorpje Linde een leuke zwerftocht kunt maken. Linde ligt tussen

Jonge bossen op Landgoed Linde

Dedemsvaart en Zuidwolde op de flanken van de bekende stuwwal van Zuidwolde.  Als je door het dorp fietst voel je het reliëf in het landschap. Je gaat duidelijk de bult op (of af). Linde ligt aan de rand van het Reestdal. Al in de Middeleeuwen woonden er mensen.

Landgoed Linde

Toen de overheid in 1995 met een Landgoedregeling kwam maakten landeigenaren (vaak agrariërs) daar dankbaar gebruik van. Dankzij het verlenen van subsidies werd boerenland veranderd in een nieuw ontworpen landschap met bosaanplant, poelen, oprijlanen, watergangen, houtsingels, boomgaarden en andere landschapselementen. Zo ontstond in 2003 Landgoed Linde en in 2005 Landgoed Nolderhoeve, dat zuidelijker aan de andere kant van de N48 ligt. Inmiddels zijn we bijna vijftien jaar verder. Nu ligt Linde veilig in de luwte van een mooi natuurgebied dat nog volop in ontwikkeling is.

Infopaneel staat bij de boomgaard

Zeldzame varens en niet verwachte orchideeën

Even buiten Linde ligt een prachtige boomgaard, grenzend aan een lange oprijlaan. Een mooi startpunt voor deze zwerftocht door de omgeving van het dorp. Het infopaneel vertelt dat er 170 hoogstamvruchtbomen staan. Nu de bodem bedekt is met een tapijt van duizenden bloeiende pinkster- en paardenbloemen kun je niet meteen starten. Even genieten van die weelde aan kleur. We zijn niet de enigen. Regelmatig stoppen voorbijgangers voor het nemen van wat foto’s. De route over het landgoed is gemarkeerd. Verdwalen kun je hier niet, daarvoor is het landgoed te klein. Genieten lukt wel, de (inheemse) bomen lopen uit. Overal openspringende Continue reading →

Posted in wandelen | Tagged , , | 1 Comment

Pinksterbloemen kleuren het Reestdal

Posted on 13/04/2017 by Jan

Pinksterbloemen in de boomgaard van Linde

Het dorpje Linde ligt op de flanken van het Reestdal. Langs de weg die door het dorp voert ligt een prachtige boomgaard. De boomgaard en het landgoed zijn aangelegd in het jaar 2003 in het kader van de landgoedregeling. Linde ligt aan de noordoost zijde nu erg mooi beschut in een bos met drie doelstellingen: natuur, houtproductie en recreatie. Over dit Landgoed Linde gaat een mooie wandelroute van 3 kilometer.

Pinksterbloem

Keukenhof hoeft niet

Maar nu weer terug naar die boomgaard. Er staan maar liefst 170 hoogstamvruchtbomen van oude appel-en perenrassen. Het zijn nu echter niet de fruitbomen die mensen doen stoppen. Het is de bodem, die is namelijk bedekt met een roze tapijt van bloeiende pinksterbloemen. Het is een prachtig gezicht. De Keukenhof is er niets bij.

Niet te nat voorjaar en warm weer 

Op andere locaties in het Reestdal zie je die massale bloei van de pinksterbloem ook. Maar niet in alle graslanden. In de schrale natte hooilanden grenzend aan de Reest komen ze veel minder voor, daar overheerst nu hier en daar het geel van de dotterbloem. Op land dat flink bemest wordt voelt de pinksterbloem zich ook niet thuis. De plant heeft een voorkeur voor vochtige matig bemeste plekken. Dat de bloei

Massale bloei pinksterbloei bovenloop Reestdal bij Dedemsvaart

dit voorjaar zo opvallend explosief is kan misschien komen door het samenvallen van twee milieuomstandigheden: een niet te nat voorjaar en een aantal warme dagen. Het blijft gissen….

 

Posted in Flora | Tagged , , | 1 Comment

Drogteropslagen krijgt ommetje langs de Reest

Posted on 03/03/2017 by Jan

Beekherstel Reest in de bovenloop

Het Drentse dorp Drogteropslagen is het meest zuidelijke dorp van Drenthe en ligt ten noorden van de bovenloop van de Reest. Vroeger lag hier het brongebied van het riviertje: een enorme uitgestrekt veenmoeras waar vrijwel geen mens kwam. Overtollig water werd in die tijd afgevoerd door veenbeekjes, waarvan de Reest de belangrijkste was.

Moddersporen in drassig veenland

Veen werd afgegraven

In de Middeleeuwen werd een begin gemaakt met het in cultuur brengen van die woeste gronden. Al in 1316 wordt de naam Drogt in een geschrift genoemd.Drogt was een heel kleine buurtschap. Men ontdekte dat woeste gronden waardevol waren. Steeds vaker werd veen ontwaterd en turf afgevoerd. In lang gerekte percelen (“slagen of opslagen”) werd de ruige omgeving ontveend. Zo ongeveer ontstond de naam Drogteropslagen.

Geen pareltje 

De bovenloop van de Reest tussen het Bergje en Lutten is nu niet bepaald een pareltje in het Reestdal. Vanaf De Tippe stroomt de Reest als een rechte sloot door intensief bewerkte graslanden om vervolgens bij de kruising met de Braambergersloot een tijdelijke stille dood te

Braambergersloot met uitzicht op Drogteropslagen

sterven. Daarna maakt de Reest als een onooglijk slootje een nieuwe maar zeer bescheiden start parallel aan de Braambergersloot. Pas aan de andere kant van de Reestweg mag de Reest kronkelen en een echte beek zijn. Het Reestdal heeft hier weinig reliëf, is niet toegankelijk en qua biodiversiteit is er weinig te melden. Tot ……….nu !

Reest krijgt lagere oevers: meer ruimte voor water

Beekherstel: nattere natuur en droge voeten in Meppel

Als je het gebied nu bezoekt ken je het niet weer. Het lijkt een grote bouwput. Grote bergen zand, piketpaaltjes overal in het landschap, grote waterpartijen, een beek die je bijna niet meer herkent. Wat is hier aan de hand? Om de waterafvoer te verbeteren (Lees: om water langer vast te houden) en de natuurwaarden in de bovenloop te verhogen worden diverse maatregelen genomen. Om er een paar te noemen:

- De Reest krijgt over een lengte van anderhalve kilometer aan de Drentse kant een lage oever met aansluitend natte laagtes die zich kunnen ontwikkelen tot moeras of moerasbos.

- De Reest krijgt een aantal meanders terug.

Stille getuigen van moerasvegetatie uit andere tijden ?

Dat hier vroeger veenmoerassen hebben gelegen merk je als je door het gebied loopt. Je hebt hoge en stevige laarzen nodig om er weer uit te komen. De bodem zuigt je op veel plekken vast. Overal ligt veen en dode stronken (kien)hout steken boven het water uit.

De maatregelen moeten, net als in de middenloop, zorgen voor een natter beekdal waar op gebied van flora en fauna veel te genieten valt. Bovendien stroomt bij extreme regenval niet al het water in een keer richting Meppel. De Meppelers ontvangen het water uit het beekdal van de Reest veel meer gefaseerd in vergelijking met bijvoorbeeld het “rampjaar”1998. Toen wisten de waterschappen even niet meer waar al dat water naar toe moest. Dat zal nu anders zijn.

Wandelen naar de Reest 

Er komt een wandelverbinding tussen het dorp Drogteropslagen en de Reest. Het beekdal wordt dus bereikbaar voor een “ommetje”. Voor de inwoners van Drogteropslagen is dit heel bijzonder, want de Reest is op weinig plekken tussen Dedemsvaart en Meppel bereikbaar. Op heel veel plekken kun je niet bij de beek komen. Hier straks dus wel. Drogteropslagen krijgt een prachtige achtertuin!

Provincie Drenthe is opdrachtgever. In het project werkt Prolander samen met waterschap Drents Overijsselse Delta, Stichting Het Drentse Landschap en gemeente De Wolden.

 

Posted in De Reest | Tagged , , | Leave a comment

Kwel

Posted on 19/02/2017 by Jan

Bij bruggetje over de Reest komt kwel naar boven.

Een beekdal is een nat ecosysteem. Een beekdal zonder water is ten dode opgeschreven. Water is voor een beekdal wat bloed is voor de mens. Een andere vergelijking gaat ook op: veel mensen lijden aan bloedarmoede, veel beekdalen kampen met een tekort aan water. Verdroging is voor veel beekdalen in ons land ziekte nummer 1. Omdat de aanwezigheid van water in een beekdal zo essentieel is, is het goed om eens naar dat water te kijken. Waar komt dat water vandaan? Valt het als neerslag uit de lucht of heeft het water in een beekdal nog andere bronnen? Dit artikel gaat over water dat vanuit de bodem zijn weg omhoog vindt en als kwelwater aan de oppervlakte komt. Een omschrijving van kwel zou kunnen zijn: grondwater dan onder druk als een soort bron vanuit de bodem aan de oppervlakte komt.

Lokale kwel

Het meeste regenwater zakt in de bodem weg. Een deel hiervan stroomt door het dekzand naar beneden en komt dan op korte afstand weer aan de oppervlakte. Dit wordt lokale kwel of ondiepe kwel genoemd. Gelet op de chemische samenstelling lijkt het nog op regenwater. Vaak is dit water zuur en is (nog) arm aan kalk en ijzer. En nog behoorlijk stikstofrijk.Het wordt atmotroof grondwater genoemd. Tijdens het transport van infiltratiegebied (hier zakt het regenwater in de grond weg) naar kwelgebied ( hier komt het water weer bovengronds) verandert het water langzaam van chemische samenstelling. Lokale kwel komt meestal in de bovenloop van het beekdal aan de oppervlakte. Het is dus nog niet zo lang in de bodem geweest. Relatief bevat ondiepe kwel nog niet veel mineralen. Mineralen zijn anorganische stoffen die in de bodem voorkomen. Voor planten zijn ze onmisbaar.

IJzerhoudend vlies op kwelwater

Regionale of diepe kwel 

Regionale kwel of diepe kwel  kan van een tientallen kilometers ver gelegen gebied afkomstig zijn. Water dat daar de bodem in zakt kan dan honderden jaren nodig hebben gehad om in een beekdal weer aan de oppervlakte te komen. Dat deze reis zo lang duurt is logisch. Het water kan tientallen meters diep zijn weggezakt en heeft dus veel tijd nodig om ergens ( bijvoorbeeld in een nat hooilandje) boven te komen. In een beekdal gebeurt dat vooral in de benedenloop, het laagst gelegen deel van het beekdal. Onderweg heeft het water allerlei stoffen achtergelaten, maar Continue reading →

Posted in Algemeen, Bescherming, Flora | Tagged , , , , , , , , , | Leave a comment

Contact

Posted on 10/01/2017 by Jan

 

Het Reestdal is een wandelparad

 

 

 

 

 

 

 

 

Al jaren kom ik in het Reestdal. Ik vind het een prachtig beekdal. Afwisselend, kleinschalig, een gebied met veel natuur, maar ook met veel historie. Ik ben geboren in Meppel, nu woon ik al geruime tijd in Dedemsvaart. En precies tussen deze twee plaatsen in stroomt dat kleine beekje, dat zo’n enorme invloed op het landschap heeft gehad. Hoe meer je van het gebied weet, hoe meer het je weet te pakken. Ik wil mijn foto’s en mijn kennis over het Reestdal graag met anderen delen,vandaar deze site. Ik wens je veel lees- en kijkplezier!  

Jan Dijkema

jan.dijkema@gmail.com 

Bezoek de Facebookpagina van deze website.

 

Posted in Geen rubriek | Leave a comment

De schoonheid van een bouwvallige boerderij

Posted on 19/12/2016 by Jan

De voomalige boerderij op Bloemberg 3 staat nu nog in de hekken, maar als het aan Het Drents Landschap ligt binnen afzienbare tijd in de steigers. Veel mensen kennen de bouwval. Als je er langs rijdt moet je er altijd even naar kijken. Een boerderij met grote gaten in het rieten dak, een oude roestende giertank op het verwaarloosde erf, een dichtgetimmerd woonhuis, scheuren in de muren, voor liefhebbers van urbanfotografie is het genieten. Zelfs buiten de hekken kun je hier (nog) mooie plaatjes maken. Verval heeft ook een zekere schoonheid. Zo vaak kom je in het welvarende Nederland vervallen woningen en bedrijven niet tegen.

Achttiende eeuw 

Waarschijnlijk dateert de boerderij uit de 18e eeuw, er is op de plek gebouwd in 1721. Op een kadastrale kaart uit 1827 is de boerderij op de bestaande plek zichtbaar.

Oude gebinten

Het Drents Landschap, eigenaar van de Reestdalboerderij heeft een plan gemaakt voor herbouw. Er is een ontwerpbureau ingeschakeld dat gaat kijken of er nog veel elementen aanwezig zijn die nog enige historische waarde hebben zodat ze weer gebruikt kunnen worden. Als je het gebouw zo oppervlakkig bekijkt zou je dat niet zeggen. Toch lijken de gebinten van het gebouw voor een deel erg waardevol om ze bij de herbouw in te passen, net als het metselwerk van het woongedeelte.

Bron: Kwartaalblad 92 Het Drentse Landschap december 2016

 

Posted in Boerderijen | Tagged , , | Leave a comment

De stilte overheerst

Posted on 02/12/2016 by Jan

De dagen zijn kort, de zon staat laag, de kou gaat in je botten zitten als je even niets doet. Kortom het is december. Niet bepaald een maand waarin buiten erg veel gebeurt. Planten zijn in een diepe winterrust, amfibieën en reptielen verkeren in een tijdelijke coma, veel vogels vertrokken naar het warmere zuiden. Het is vooral de stilte die je hoort. De meeste essen zijn weer ingezaaid, maar de winterrogge wil nog niet zo. In het rimpelloze water spiegelt de winterlucht en de Reest…… die gaat haar eigen gang.

Posted in Geen rubriek | 1 Comment