Bloeiende dotterbloemen langs de Reest in januari

Posted on 13/01/2014 by Jan

Het is half januari en de winter van 2014 moet nog steeds beginnen. Dat de eerste hazelaars in bloei staan, ok. Daar kijken we in een zachte winter niet van op. Die zijn altijd aan de vroege kant. Maar een paar bloeiende dotterbloemen in deze tijd, dat is een ander verhaal. Dotterbloemen kleuren de hooilanden geel in de maanden en april en mei. Nu staan er een paar te bloeien in de Reestlanden achter het kerkje van Oud-Avereest. Ze staan met hun voeten in het ijzerhoudende kwelwater. Toch apart om in de winter deze planten al te zien bloeien.

Posted in Flora | Tagged , | Leave a comment

Ruysdael boven Reestdal

Posted on 03/01/2014 by Jan

Jacob van Ruysdael was er in de 17e eeuw een meester in: het schilderen van Nederlandse landschappen. Misschien allemaal wat te grotesk op linnen gezet, maar indrukwekkend zijn ze wel, vooral die prachtige Nederlandse luchten. Soms word je aan die schilderijen van deze Hollandse meester herinnerd als aan het eind van een trieste, grijze bewolkte dag aan het eind van de middag het wolkendek openscheurt en de zon doorbreekt. Met die zon in het westen en de wegtrekkende depressie richting het oosten ontstaat dat fantastische licht. Op een namiddag in de winter is dat licht er maar heel kort. Op dat moment moet je met je camera zijn op de plek die je voor ogen hebt, zoals hier in de bovenloop van het Reestdal, het vlakke boerenland ten noorden van Dedemsvaart, vlak bij de plek waar de Reest begint.

 

 

Posted in Geen rubriek | Leave a comment

Een natter Reestdal: werkelijkheid of utopie?

Posted on 03/01/2014 by Jan

Kenmerken voor een beekdal is het voorkomen van water. Veel water in de winter en minder water in de zomer. Je mag dus verwachten dat beekdalen in ons land nat, zompig en op veel plaatsen onbegaanbaar zijn. Dat is dus niet zo. Vrijwel alle beekdalen moeten hard knokken voor hun bestaan, het klinkt wat paradoxaal, maar vrijwel alle Nederlandse beekdallandschappen hebben moeite om hun hoofd boven water te houden. Grootste probleem: gebrek aan water. Te lage grondwaterstanden, te snelle afvoer van regenwater, te weinig aanvoer van kwelwater zijn een paar voorbeelden van milieufactoren die beekdalen de das om doen.

Nauwelijks samenwerking

Ook voor het Reestdal zijn de omstandigheden niet gunstig. Al jaren zien natuurbeschermers dat de natuurwaarden op veel plekken achteruit gaan. De twee provinciale landschappen Landschap Overijssel en Het Drents Landschap zijn voor een groot deel eigenaar van de graslanden die aan de Reest liggen. Beide organisaties beheren op de flanken van het beekdal ook bossen, hakhoutbosjes, heide, akkerland, houtsingels, monumentale boerderijen en nog veel meer. In totaal is zo’n 1500 ha Reestdal in veilige handen van deze twee natuurbeheerders. Erg veel samengewerkt hebben ze in het verleden niet. De oorzaak is het grensriviertje de Reest zelf. Het Reestdal bestaat namelijk uit twee verschillende werelden: een Drentse en een Overijsselse. En dat schept blijkbaar toch een kloof. Tussen de twee provinciale besturen is die afstand er zeker. Over de toekomst van het Reestdal wordt verschillend gedacht. Vooral Drenthe voelt zich tekort gedaan, want Overijssel wil stoppen met het verder ontwikkelen van de Ecologische Hoofdstructuur.

Het Reestdal is te droog

Het Reestdal verdroogt. Het proces is al jaren aan de gang en er wordt ook al jaren over gepraat en gepubliceerd. Er zijn in het verleden ook al maatregelen genomen, zoals het aanleggen van drempels in de Reest of het niet schonen van waterplanten om zodoende de snelheid van de waterafvoer te verminderen, maar echt helpen doet het niet. Er zijn wel lokale succesjes behaald, maar verdroging is niet tot staan gebracht. Oorzaak: het Nederlandse polderen, anders gezegd, we proberen het iedereen naar de zin te maken en we kiezen voor de gulden middenweg. De hoofdrol wordt hier gespeeld door het waterschap Reest&Wieden. Waterschappen moeten met alle belanghebbende partijen rekening houden. Het werd dus pappen en nathouden. Meer pappen dan nathouden trouwens. Het waterschap was niet in staat een keuze te Continue reading →

Posted in Algemeen, Bescherming, De Reest | Tagged , , | Leave a comment

Kunst is grensloos in IJhorst en De Wijk

Posted on 19/09/2013 by Jan

Houdt u van kunst? En van een mooi landschap? De combinatie van deze twee  vindt u tot het eind van deze septembermaand in twee dorpen in het Reestdal: het Drentse De Wijk en het Overijsselse IJhorst. Grensloos Kunst Verkennen heet het evenement. Precies tussen de twee dorpen slingert de grensrivier de Reest, vandaar de naam. Op 25 locaties kunt u het werk bewonderen van gevestigde en jonge kunstenaars. Die plekken zijn erg divers: in het open landschap, in schuren, op boerenerven, in een kerk, een bibliotheek, in tuinen overal kom je kunst tegen: schilderijen, keramiek, foto’s, beelden, textiel, poëzie  en nog veel meer. Particulieren stellen heel gastvrij hun domein open voor publiek. Fietsend of wandelend volg je de kunstroute. Je komt op erg mooie plekjes!  Op twee locaties kun je kaartjes kopen en eventueel een programmaboekje. Duur is het allemaal niet, wel erg ongedwongen. Het kan allemaal nog tot en met 29 september, elke donderdag t/m zondag van 11 uur tot 17 uur.

Gewoon doen. Voor meer informatie :

http://www.grenslooskunstverkennen.nl/

 

 

Posted in Geen rubriek | Tagged , | Leave a comment

Egaal licht

Posted on 07/09/2013 by Jan

De bovenloop van het Reestdal heeft weinig reliëf. Het landschap is op sommige locaties vlak en open. Als de zomer verdwijnt krijgen we ook weer iets terug: het licht wordt zacht en diffuus. Misschien kun je het zo omschrijven:

Egaal, gelijkmatig licht zonder harde schaduwen. Bij diffuus licht is het niet, of slechts moeilijk, te bepalen uit welke richting het licht komt. Licht wat verdeeld wordt door mist is een vorm van diffuus licht. (http://www.encyclo.nl/) 

Voor de (hobby)fotografen onder ons: er breken weer mooie tijden aan!

Posted in Geen rubriek | Leave a comment

Grauwe klauwier houdt van esranden

Posted on 14/08/2013 by Jan

Esranden

Op een aantal locaties in het Reestdal zie je ze nog: esranden. Een duurdere benaming is estaludbegroeiingen, maar het woord taludbegroeiing behoort meer tot het vakjargon van de natuurbeheerders. Esranden zijn vaak smalle stroken beplantingen die vroeger werden aangebracht op de grens tussen akker(es) en het omringende landschap. De nabije omgeving bestond bijvoorbeeld uit uitgestrekte heidevelden, grasland of andere akkers. Esranden waren in feite vaak houtwallen of houtsingels. Uiteraard werden ze niet voor niets aangeplant. In het boerenbedrijf van vroeger hadden ze meerdere functies. Een belangrijke was begrenzing van een stuk eigendom. Kavelgrenzen dus. De website nederlandscultuurlandschap.nl  vertelt in haar Deltaplan  voor het Landschap dat vóór de modernisering van de landbouw ons land 450.000 km aan kavelgrenzen als heggen, houtwallen, houtsingels, tuunwallen, e.d. rijk was. Daar is veel van weg.

Beplanting had een functie

Een andere functie was het beschermen van het gewas tegen loslopend vee, zoals een schaapskudde.. En boeren haalden geriefhout uit de beplante esranden. Brandhout, hout voor gereedschap of voor het maken van een hek bijvoorbeeld.

In het Reestdal zien de beide provinciale landschappen het belang van begroeide esranden. Zowel Landschap Overijssel als Het Drents Landschap werken aan herstel van deze karakteristieke landschapselementen, hoewel er nog veel kansen niet worden benut . Tegenwoordig zien we nog een nieuwe taak voor beplante randen rondom essen en graslanden. Ze kunnen als een soort netwerk met elkaar verbonden worden en zo een rol spelen als ecologische verbindingszones voor plant en dier.

Biodiversiteit 

Gelegen tussen Den Westerhuis en De Wildenberg ziet de wandelaar een hooggelegen es waarop bijna ieder jaar winterrogge wordt verbouwd. Een deel van de akker wordt begrensd door een smalle esrand, die vooral bestaat uit vlier, zwarte els, meidoorn, hop, eik, hazelaar en braam. Esranden zijn ideale biotopen voor vogels. Er is veel rust en veiligheid om er te nestelen, de biodiversiteit is groot en juist daardoor is er veel voedsel aanwezig. Zo trof ik in een vlier een vrouwtje grauwe klauwier aan met twee jongen. De vogels waren niet bang, ze waren tot op zes meter te benaderen en een kwartier lang keken we elkaar aan. Grauwe klauwieren  zijn redelijk zeldzaam en komen alleen nog maar in oude en kleinschalige landschappen voor . De aanwezigheid van deze behoorlijk zeldzame soort in deze mooie esrand bewijst het belang van (agrarisch) natuurbeheer in een oud cultuurlandschap.

 

Posted in Fauna, Geen rubriek, landschapselementen | Tagged , | Leave a comment

Mooie luchten boven Den Westerhuis

Posted on 13/08/2013 by Jan

Er zouden veel buien ontstaan vandaag. Onstabiel weer. Vanmorgen was er nog niet zo veel van te merken. Hoewel ….. zo rond de klok van 09.00 u begon de lucht al wat te werken. En om 12.00 uur viel de regen met bakken uit de lucht. Deze foto is halverwege de ochtend gemaakt. Vanuit Drenthe een kijkje op het Overijsselse deel van het Reestdal. de boerderijen aan de horizon staan in  Den Westerhuis, een van de vele kleine esgehuchten die het Reestdal rijk is.

Posted in Geen rubriek | Leave a comment

De Loop van de Drentsche Aa : etappe 6

Posted on 11/06/2013 by Jan

Beekdal van het Oudemolensche Diep

Van Oudemolen naar Deurze :13 kilometer

De parkeerplaats langs de Molensteeg bij Oudemolen is zo goed als verlaten. Het is zondagmiddag 3 juni 2013 rond de klok van 16.00 u als we met deze etappe beginnen. Aan de zondagrecreatie lijkt al weer een eind te zijn gekomen. Waar is iedereen? Het is prachtig weer, het landschap is in topvorm en iedereen lijkt thuis te zitten. Niet zo erg, we hebben het esdorpenlandschap en beekdallandschap De Drentsche Aa helemaal voor ons zelf, maar toch….Het valt tijdens het lopen van deze etappes al vaker op: je komt vrijwel niemand tegen. Wel op verharde wegen en geasfalteerde fietspaden die je kruist, maar op zandpaden tref je weinig

ijzerhoudend kwelwater komt aan de oppervlakte

wandelaars. In de buurt van Oudemolen wordt op dit deel van de dag nog wel gewandeld en gefietst, maar als we het bruggetje over het Oudemolensche Diep overgestoken zijn wordt het erg stil.

Kwelwater

De route loopt een poosje min of meer parallel aan de beek. Wat opvalt zijn de roestbruine plekken in de natte graslanden. Hier komt kwelwater naar boven. Dit is grondwater dat ooit als regenwater op hogere gronden de bodem in zakte. Kwelwater kan honderden jaar oud zijn. Als het door keileem is gezakt en via kalkrijke zandlagen uiteindelijk na jaren de oppervlakte van het lager gelegen beekdal bereikt heeft dit water kalk en ijzer opgenomen. De ijzerdeeltjes oxideren dan en het water krijgt een roestbruine kleur. Dit kwelwater is bepalend voor de vegetatie in een gebied. Bekend is dat de ouderdom van het kwelwater een positieve invloed had op de hooiproductie. Een boer kon daardoor meer runderen houden en dat betekende meer welvaart  “Alle zegen komt van onderen”  (bron : Van Rottum tot Reest blz. 203) De etappe passeert de Rug van Tynaarlo. Lang geleden is het Oudemolensche

Dynamiek aan de oever van het Oudemolensche Diep

Diep hier dwars door een rug van keileem gebroken. De route komt vlak langs een steile oever die je in dit gebied vrijwel nergens aantreft. Het komt nog voor dat delen van de oever hier zo maar in de beek wegzakken. Natuurbeheerders smullen hiervan. In deze kringen spreekt men dan van “dynamiek”.Een vlonderpad loopt door een vochtig stukje broekbos en de wandeling gaat dan richting Gasteren. We lopen nu op de grens tussen het beekdal en vlakke wat saai ogende graslanden. Vroeger waren dit uitgestrekt “woeste landen”, heidevlaktes waar je weinig of niets te zoeken had. De graslanden worden nu extensief beheerd, maar zijn waarschijnlijk nog veel Continue reading →

Posted in Loop van de Drentsche Aa | Tagged , , , , | Leave a comment

De Loop van de Drentsche Aa : Etappe 7

Posted on 01/06/2013 by Jan

Van  Anloo naar Oudemolen: 13,5 km

Zandpad vormt grens

Vanuit het dorpje Anloo met de prachtige oude Magnuskerk als absolute blikvanger (bouw al in de 11e eeuw!) loop je zo het beekdal van het Anlooër Diepje in. Dat is hier niet meer dan een klein helder stroompje van nog geen meter breed. Het landschap laar hier twee werelden zien: aan de linkerkant van het zandpad het vlakke in cultuur gebrachte intensief bewerkte boerenland met veel “groen asfalt” en akkers waarop de eerste maïsplantjes boven de grond uitkomen. Kijk je naar rechts dan zie je nog een mooi bewaard beekdallandschap met houtwallen en natte graslandjes. Aan de vegetatie te zien zijn het geen schrale hooilandjes, misschien is de invloed van de reguliere landbouw nog te groot. Het zandpad als grens tussen het Drenthe van eind 19e eeuw en het Drenthe van nu. De route brengt ons weer richting Anloo, waar we het Anlooër Diepje  voor de twee keer oversteken. Het uitzicht op het dorp Anloo is hier prachtig. Weilanden zijn hier geel van de boterbloemen. In combinatie met de bruine pitrussen vormen ze een mooie compositie. Een paar koeien op de achtergrond en het plaatje is compleet!

Landschapselementen en hooilandbeheer

Het smalle beekdal van het Anlooër Diepje heeft een paar typische landschapselementendie vroeger een belangrijke functie hadden: smalle houtwalletjes door boeren loodrecht op de beek aangelegd al grensmarkering, natte hooilandjes en een houtwal die evenwijdig aan de beek de grens vormt tussen het beekdal en het boerenland. Vroeger vormde deze wal de grens tussen de madelanden (graslanden aan de beek) en de heide. Bomen als eik, berk, hazelaar en hulst overheersen. Aan het begin van de 20ste eeuw waren de Drentse beekdalen omgeven door woeste gronden. Op oude kaarten is dat nog mooi te zien. Frisgroene stroken te midden van onmetelijke paars vlaktes. Wat moet Drenthe toen mooi geweest zijn! Een klein paadje brengt je dan weer bij het Anlooër Diepje. En ja hoor, daar staan ze: orchideeën!  Het zijn brede orchissen, die hier bij bosjes in de hooilandjes staan. Prachtig gezicht. Waardoor vinden we orchideeën toch zo mooi? Hier vind je ze alleen in graslanden die niet bemest worden. En waarop hooilandbeheer wordt toegepast. Wat zoiets betekent als een keer per jaar maaien en het maaisel weg halen. Hierdoor wordt de bodem steeds schraler. In combinatie met voedselarm kwelwater komt dan misschien na veel geduld ooit weer de Continue reading →

Posted in Loop van de Drentsche Aa | Tagged , , | Leave a comment

De Loop van de Drentsche Aa: etappe 3

Posted on 23/05/2013 by Jan

Van Amen naar Grolloo: 10 kilometer

Vanuit het café De Amer in Amen loop je zo de 19e eeuw in. Een graspad langs een oude houtsingel met oude eiken brengt je naar het beekdalletje van het Amerdiep. Kleine graslandjes omzoomd door houtwallen bepalen het landschap. Koeien liggen er vredig te herkauwen. Overal bloeiend fluitenkruid, gele boterbloemen en lila dagkoekoeksbloemen. Het bijzonder is dat je op deze plek kunt zien hoe mooi de Drentse beekdalen geweest moeten zijn en wat er met de beek en de omgeving gebeurde toen het landschap “in cultuur” werd gebracht. Hier meandert namelijk nog een stukje authentiek Amerdiep en bijna parallel aan het stroompje loopt het genormaliseerde (lees: rechtgetrokken) Amerdiep. De wandelgids vermeldt: “Efficiente landbouwbedrijven, grote akkers en een beheersbaar waterpeil, daar draaide het om” De verschillen tussen beide beken zijn groot. Als je ergens in Drenthe wilt zien wat er vroeger naar de Filistijnen is geholpen, dan is het hier wel. Gezegd moet worden dat de gekanaliseerde beek er niet onaantrekkelijk uitziet.

Helder water

Het water is helder en er is een prachtige onderwaterflora te bewonderen. De helderheid van het water dankt de beek aan kwelwater, dat hier aan de oppervlakte komt. Onderwaterfotograaf Marius Kolvoort vertelt in het boek Beeldschoon Water (2008) over het gevarieerde onderwaterleven in de oude en de nieuwe loop van het Amerdiep. Prachtige foto’s laten waterranonkel, fonteinkruid, sterrenkroos in glashelder water zien. En je weet niet wat je mist als je bij de Amerbrug tussen de keien van de stuw gaat kijken. “Bij de Amerbrug zijn benedenstrooms van de stuw keien gestort om uitspoeling tegen te gaan. Op en tussen de keien wemelt het in dit zuurstofrijke water van kokerjuffers en bermpjes, een vrij algemeen voorkomend beekvisje”, schrijft Kolvoort. Toch ben je als wandelaar blij, dat de route langs het originele kronkelende Amerdiepje gaat, ook al is het maar voor even.

Houtwallen worden hersteld

Erg ver kijken kun je in dit halfopen landschap niet. Weilandjes en akkertjes worden begrensd door mooie houtwallen. Veel houtwallen zijn “doorgegroeid” , wat zoiets betekent Continue reading →

Posted in Loop van de Drentsche Aa | Tagged , , , , , , | Leave a comment