Kleine essen kenmerkend voor beekdallandschap langs de Reest

Posted on 26/04/2014 by Jan

Veel bewoning heeft het Reestdal nooit gekend. Op de hogere zandruggen aan de flanken van het moerassige beekdal van de Reest ontstonden geen dorpen, maar kleine nederzettingen van een paar boerderijen. Esgehuchten worden ze ook wel genoemd. Essen zijn dit geval akkertjes waarop vaak rogge werd verbouwd. In het Reestdal zijn die kleine gehuchtjes nog wel te vinden: Rabbinge, Den Kaat en Den Huizen zijn er mooie voorbeelden van. In Drenthe ontstonden buiten de (brink)dorpen grote essen van vele hectares groot, maar deze ontwikkeling heeft het Reestdal nooit gekend. De akkertjes waren vaak klein en net groot genoeg voor een of twee boerengezinnen. Ze worden eenmansessen genoemd. Tijdens een wandeling vanuit De Wheem in Oud-Avereest kom je er verschillende tegen. Ze zijn vrijwel allemaal in beheer van Landschap Overijssel of Het Drents Landschap. Vaak wordt er winterrogge op verbouwd. In de zomermaanden kleuren de roggeakkers blauw van de korenbloemen.

Posted in Akkerbouw | Tagged | Leave a comment

De krentenboom laat zich zien

Posted on 05/04/2014 by Jan

Het grootste deel van het jaar lijdt de krentenboom een onopvallend en bescheiden bestaan. Als je door een bos als De Haardennen (reservaat Reestdal Landschap Overijssel ) loopt vallen de grove dennen, eiken en berken altijd wel op. Ze worden door veel wandelaars herkend. Maar krentenbomen ? In het bos zijn het slechts figuranten, vrijwel niemand ziet ze.

April en oktober zijn de maanden waarin de Amelanchier, zoals de boom in kringen van boomkenners wordt genoemd, alle bescheidenheid van zich afgooit. In het voorjaar kleuren de bloesems opvallend wit en in de herfst dragen de bladeren een goudgele kleur. Twee keer per jaar schreeuwt de krentenboom dus om aandacht. Vooral de bloei trekt veel belangstellenden. Landgoed Eerde tussen Ommen en Den Ham is er bekend om en dat geldt ook voor de krentenbossen van Dwingeloo.

Posted in Geen rubriek | 1 Comment

Kijken en luisteren naar de blauwe kikker

Posted on 22/03/2014 by Jan

Blauwe kikker ? Nou ja, blauw is misschien wat overdreven, maar heikikkers (de heren) kunnen blauw uitslaan als ze opgewonden zijn. En hitsig zijn de mannetjes ! In het vroege voorjaar kun je heikikkers aantreffen in ondiepe vennetjes, veengaten of drinkpoelen. Het geluid dat ze maken is heel bijzonder. Geen gekwaak, eerder het druppen van een lekkende kraan. Beide geslachten zoeken er elkaar op. Zij, de buik vol van honderden mini-eitjes, hij op knappen om ze te bevruchten. Paren doen deze kikkers niet, al lijkt het wel zo. Het mannetje klimt op de rug van het vrouwtje en bevrucht de eitjes als ze in het water worden gelegd. Hij moet niet treuzelen, want zodra de eitjes in aanraking komen met water zwellen ze op en zijn ze voor de zaadjes niet meer goed te bevruchten. En na vrijpartij? Pa en ma gaan ieder hun weg. Het nageslacht moet worden uitgebroed door de zonnewarmte en daarna maar zien hoe ze groot wordt. Harde wereld, de kikkermaatschappij !

Posted in Fauna, Geen rubriek | Leave a comment

Zwarte elzen langs de esrand

Posted on 25/02/2014 by Jan

Veel mensen denken bij het woord es aan die inheemse boom met zijn mooie gitzwarte knoppen. Maar het woordje heeft nog een andere betekenis. In het boekje Leestekens in het landschap ( uitgegeven door Landschapbeheer Nederland) staat de volgende omschrijving: Een es  is een oud bouwland, dat in gebruik is bij verschillende boeren. De kavelscheidingen bestaan uit nauwelijks zichtbare greppels, grasstroken of grensstenen. Voor het Reestdal geldt deze omschrijving niet helemaal. De essen werden niet door meerdere boeren gebruikt, daarvoor waren de bouwlandjes te klein. Grote uitgestrekte essen, zoals die in Drenthe aan de randen van de dorpen voorkwamen, kent het Reestdal niet. Hier ontstonden de eenmans-essen, kleine bouwkampjes aangelegd op de hogere plekken in het landschap. Vaak werden de randen van de essen beplant met struweel of bomen om het vee of het wild uit de akker te houden. Deze esrand of eswal bestond vaak uit meidoorn, sleedoorn, els, vlier, eik e.d  In het Reestdal zijn de essen nog goed herkenbaar in het landschap. Ze liggen op de dekzandruggen aanmerkelijk hoger dan de hooilanden. Vaak zijn deze akkertjes in de loop van de eeuwen ook opgehoogd door het gebruik van plaggenmest uit de potstal. Veel van deze kleine essen hebben daardoor een wat bolle vorm. Een groot aantal is in beheer bij de beide provinciale landschappen (Drents Landschap en Landschap Overijssel). Tegenwoordig wordt er vaak winterrogge op verbouwd.

Posted in Akkerbouw, landschapselementen | Tagged , | Leave a comment

Boeren van toen en boeren van nu

Posted on 27/01/2014 by Jan

Vroeger is het cultuurlandschap dat je aantreft in het beekdal van de Reest door de boeren ingericht. Door de aanleg van boomgaarden, houtsingels, geriefhoutbosjes, drinkpoelen, kleine akkertjes, natte hooilandjes e.d. ontstond een kleinschalig landschap waarin de boer kon bestaan. Van gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest had hij nog nooit gehoord. Gewassen zoals rogge werden biologisch verbouwd. De boeren wisten niet anders. Het ging al jaren zo. Op meerdere locaties in ons land zijn er nog boeren die op een biologische manier proberen hun boterham te verdienen. Op de website van Landschap Overijssel staat een mooie film over boeren in Twente die vanuit een grote liefde voor de Twentse natuur zonder chemische middelen, kunstmest en ontwatering hun boerenbedrijf runnen.

De boeren van nu 

De boeren van nu produceren net als vroeger het voedsel waar we niet zonder kunnen: melk, aardappelen, groente, de winkels liggen er vol van. Maar de vergelijking tussen de boeren van nu en die van vroeger houdt hier meteen op. De moderne boerenbedrijven staan voor grootschaligheid, strakke en efficiënt ingerichte landschappen en hoge producties.  De uitzending Oogst uit de serie Nederland van Boven geeft een aardige kijk op de moderne Nederlandse boer van de 21 ste eeuw.

Posted in Akkerbouw, Vroeger en nu | Leave a comment

Bloeiende dotterbloemen langs de Reest in januari

Posted on 13/01/2014 by Jan

Het is half januari en de winter van 2014 moet nog steeds beginnen. Dat de eerste hazelaars in bloei staan, ok. Daar kijken we in een zachte winter niet van op. Die zijn altijd aan de vroege kant. Maar een paar bloeiende dotterbloemen in deze tijd, dat is een ander verhaal. Dotterbloemen kleuren de hooilanden geel in de maanden en april en mei. Nu staan er een paar te bloeien in de Reestlanden achter het kerkje van Oud-Avereest. Ze staan met hun voeten in het ijzerhoudende kwelwater. Toch apart om in de winter deze planten al te zien bloeien.

Posted in Flora | Tagged , | Leave a comment

Ruysdael boven Reestdal

Posted on 03/01/2014 by Jan

Jacob van Ruysdael was er in de 17e eeuw een meester in: het schilderen van Nederlandse landschappen. Misschien allemaal wat te grotesk op linnen gezet, maar indrukwekkend zijn ze wel, vooral die prachtige Nederlandse luchten. Soms word je aan die schilderijen van deze Hollandse meester herinnerd als aan het eind van een trieste, grijze bewolkte dag aan het eind van de middag het wolkendek openscheurt en de zon doorbreekt. Met die zon in het westen en de wegtrekkende depressie richting het oosten ontstaat dat fantastische licht. Op een namiddag in de winter is dat licht er maar heel kort. Op dat moment moet je met je camera zijn op de plek die je voor ogen hebt, zoals hier in de bovenloop van het Reestdal, het vlakke boerenland ten noorden van Dedemsvaart, vlak bij de plek waar de Reest begint.

 

 

Posted in Geen rubriek | Leave a comment

Een natter Reestdal: werkelijkheid of utopie?

Posted on 03/01/2014 by Jan

Kenmerken voor een beekdal is het voorkomen van water. Veel water in de winter en minder water in de zomer. Je mag dus verwachten dat beekdalen in ons land nat, zompig en op veel plaatsen onbegaanbaar zijn. Dat is dus niet zo. Vrijwel alle beekdalen moeten hard knokken voor hun bestaan, het klinkt wat paradoxaal, maar vrijwel alle Nederlandse beekdallandschappen hebben moeite om hun hoofd boven water te houden. Grootste probleem: gebrek aan water. Te lage grondwaterstanden, te snelle afvoer van regenwater, te weinig aanvoer van kwelwater zijn een paar voorbeelden van milieufactoren die beekdalen de das om doen.

Nauwelijks samenwerking

Ook voor het Reestdal zijn de omstandigheden niet gunstig. Al jaren zien natuurbeschermers dat de natuurwaarden op veel plekken achteruit gaan. De twee provinciale landschappen Landschap Overijssel en Het Drents Landschap zijn voor een groot deel eigenaar van de graslanden die aan de Reest liggen. Beide organisaties beheren op de flanken van het beekdal ook bossen, hakhoutbosjes, heide, akkerland, houtsingels, monumentale boerderijen en nog veel meer. In totaal is zo’n 1500 ha Reestdal in veilige handen van deze twee natuurbeheerders. Erg veel samengewerkt hebben ze in het verleden niet. De oorzaak is het grensriviertje de Reest zelf. Het Reestdal bestaat namelijk uit twee verschillende werelden: een Drentse en een Overijsselse. En dat schept blijkbaar toch een kloof. Tussen de twee provinciale besturen is die afstand er zeker. Over de toekomst van het Reestdal wordt verschillend gedacht. Vooral Drenthe voelt zich tekort gedaan, want Overijssel wil stoppen met het verder ontwikkelen van de Ecologische Hoofdstructuur.

Het Reestdal is te droog

Het Reestdal verdroogt. Het proces is al jaren aan de gang en er wordt ook al jaren over gepraat en gepubliceerd. Er zijn in het verleden ook al maatregelen genomen, zoals het aanleggen van drempels in de Reest of het niet schonen van waterplanten om zodoende de snelheid van de waterafvoer te verminderen, maar echt helpen doet het niet. Er zijn wel lokale succesjes behaald, maar verdroging is niet tot staan gebracht. Oorzaak: het Nederlandse polderen, anders gezegd, we proberen het iedereen naar de zin te maken en we kiezen voor de gulden middenweg. De hoofdrol wordt hier gespeeld door het waterschap Reest&Wieden. Waterschappen moeten met alle belanghebbende partijen rekening houden. Het werd dus pappen en nathouden. Meer pappen dan nathouden trouwens. Het waterschap was niet in staat een keuze te Continue reading →

Posted in Algemeen, Bescherming, De Reest | Tagged , , | Leave a comment

Kunst is grensloos in IJhorst en De Wijk

Posted on 19/09/2013 by Jan

Houdt u van kunst? En van een mooi landschap? De combinatie van deze twee  vindt u tot het eind van deze septembermaand in twee dorpen in het Reestdal: het Drentse De Wijk en het Overijsselse IJhorst. Grensloos Kunst Verkennen heet het evenement. Precies tussen de twee dorpen slingert de grensrivier de Reest, vandaar de naam. Op 25 locaties kunt u het werk bewonderen van gevestigde en jonge kunstenaars. Die plekken zijn erg divers: in het open landschap, in schuren, op boerenerven, in een kerk, een bibliotheek, in tuinen overal kom je kunst tegen: schilderijen, keramiek, foto’s, beelden, textiel, poëzie  en nog veel meer. Particulieren stellen heel gastvrij hun domein open voor publiek. Fietsend of wandelend volg je de kunstroute. Je komt op erg mooie plekjes!  Op twee locaties kun je kaartjes kopen en eventueel een programmaboekje. Duur is het allemaal niet, wel erg ongedwongen. Het kan allemaal nog tot en met 29 september, elke donderdag t/m zondag van 11 uur tot 17 uur.

Gewoon doen. Voor meer informatie :

http://www.grenslooskunstverkennen.nl/

 

 

Posted in Geen rubriek | Tagged , | Leave a comment

Egaal licht

Posted on 07/09/2013 by Jan

De bovenloop van het Reestdal heeft weinig reliëf. Het landschap is op sommige locaties vlak en open. Als de zomer verdwijnt krijgen we ook weer iets terug: het licht wordt zacht en diffuus. Misschien kun je het zo omschrijven:

Egaal, gelijkmatig licht zonder harde schaduwen. Bij diffuus licht is het niet, of slechts moeilijk, te bepalen uit welke richting het licht komt. Licht wat verdeeld wordt door mist is een vorm van diffuus licht. (http://www.encyclo.nl/) 

Voor de (hobby)fotografen onder ons: er breken weer mooie tijden aan!

Posted in Geen rubriek | Leave a comment