Reestdal gastheer van zeldzaam korstmos

Posted on 20/09/2014 by Jan

Zwarte grafkorst? Heksenvingermos? Verzonken schriftmos? Het lijken woorden uit de wereld van Harry Potter. Maar voor iemand met kennis van de lychenologie zijn dit vertrouwde namen. Die wordt hier niet bang van……

Onbekend 

Weinig mensen kunnen je veel zo niet alles vertellen over korstmossen. Dat is ook wel logisch want het is een lastige familie. Het problematische zit ‘m in de diversiteit (er zijn heel veel soorten), het uiterlijk, (ze lijken vaak erg op elkaar), de grootte ( je hebt een loep nodig om ze goed te kunnen zien) en het biotoop ( je ziet ze vaak over het hoofd). Voordeel van korstmossen: ze lopen/vliegen niet weg. Je krijgt alle tijd om ze uitvoerig te bestuderen.

Korstmossenexcursie in het Reestdal

Wel eens gehoord van de BLWG ? Waarschijnlijk niet. Of u moet een korstmossen en mossen liefhebber zijn. Dan kent u deze vereniging. Deze enthousiaste en deskundige groep mensen zijn in ons land erg actief op het terrein van de bryologie (wereld van de mossen) en de lychenologie(wereld van de korstmossen) Op hun website leest u er meer over.  Twee leden van de vereniging brachten een poosje terug een bezoek aan het Reestdal en vonden op de begraafplaats van Oud-Avereest een zeldzaam korstmos. Eind van dit jaar wordt er een beginnersexcursie georganiseerd in het Reestdal dus wie denkt deze wereld ook wel eens te willen ontdekken wordt van harte uitgenodigd en moet t.z.t. de media even in de gaten houden. De BLWG gaat ook nog in het voorjaar  van 2015 in het Reestdal mossen en korstmossen inventariseren.

 

Posted in Flora | Tagged , | Leave a comment

Pioniersplanten:planten met karakter

Posted on 18/08/2014 by Jan

Erg veel heide is er niet meer in ons land. Duizenden hectares zijn (vooral) in de eerste helft van de 20ste eeuw in cultuur gebracht. Rond 1830 was 20% van ons land nog bedekt met heide en hoogveen. (600.000 ha) Momenteel bedraagt de oppervlakte aan heide nog zo’n 35.000 ha. Heidebeheer is vooral mensenwerk. Laat je moeder natuur haar gang gaan, dan verandert heide binnen tien jaar in bos. Willen we de kleine en grote heideterreinen houden, dan is er dus voortdurend werk aan de winkel. Vroeger werden de heidevelden beheerd door boeren die aan de rand van de heide woonden. Schaapskudden hielden de heide open en stukken heide werd regelmatig geplagd of gemaaid. Tegenwoordig worden heidepercelen machinaal geplagd. Na het verdwijnen van de bovenlaag is de gele/witte zandbodem zichtbaar.

Nieuwe kansen voor de heide 

Op De Wildenberg (eigendom van Het Drents Landschap) is een aantal jaren geleden een deel van de heide geplagd. De ontstane zandvlakte biedt heide weer nieuwe levenskansen. In de bodem is vaak nog kiemkrachtig zaad aanwezig. Na een paar jaar kan de heide zich op zo’n plek weer herstellen. Nu zijn het niet alleen jonge heideplantjes die terugkomen. Sterker nog, het zijn in de eerste jaren vooral hele andere planten die van de aangeboden kansen profiteren Continue reading →

Posted in Bescherming, Flora | Tagged , , , , , | Leave a comment

Gedekte tafel tijdens en na het maaien

Posted on 22/07/2014 by Jan

Ooievaars houden van maaimachines. Wat dat betreft zijn het echte cultuurvolgers. Parmantig stappen stappen ze door het pas gemaaide hooiland op zoek naar voedsel. Alles wat eetbaar is, is dan te pakken. Niks lastig hoog gras, waar je moet zoeken naar de bekende speld in de hooiberg.  Nee, als het gras is gemaaid komen al die insecten, slakken, regenwormen en muizen kwetsbaar en misschien nog een beetje versuft, of erger, verminkt, kwetsbaar aan de oppervlakte. En dan moet je er snel bij zijn. Vanmorgen werd in hooilandpercelen van Het Drents Landschap bij Den Kaat en Den Huizen het grasland gemaaid. Op een weiland van nog geen halve hectare liepen 23 ooievaars naar voedsel te zoeken.

Posted in Akkerbouw, Fauna | Tagged | Leave a comment

Struinen over de Reestouwe, langs de rand van Meppel

Posted on 20/07/2014 by Jan

Dit wandelingetje door het laatste stukje beneden Reestdal is zo onverwacht veelzijdig, dat je het geraas van het verkeer over de A32  voor lief gaat nemen. Langs de Reggersweg, achter het ziekenhuis van Meppel start de route bij de uitkijktoren. Evenwijdig aan de Reest loopt een breed zandpad richting Meppel: de Reestouwe. Links het groen asfalt van de intensieve landbouw, daar ligt het open zandontginningslandschap rond Staphorst. Aan de rechterhand extensief hooilandbeheer, graslanden die worden beheerd door Landschap Overijssel en in de verte, aan de andere kant van de Reest, door Het Drents Landschap. Een wereld van verschil, gescheiden door een zandpad. De Reest stroomt hier rustig tussen de graslanden en is een stuk breder dan in de midden-en bovenloop. Begint het beekje bij Dedemsvaart als een onooglijk smal slootje, hier is de Reest een meter of tien breed.  

Samen over de Reest 

Samen met een aantal andere organisaties heeft de gemeente Meppel zich ingezet om dit stukje Reestdal in de stadsrandzone wat dichter bij de mens te brengen. Naast de gemarkeerde paaltjes van het Wandelnetwerk Reestdal, vertelt een informatiepaneel bij de uitkijktoren ook over een oranje  route van 22 kilometer die gelopen en gefietst kan worden. Wij lopen vanavond naar de monumentale boerderij Eesinge ( nu hospice Eesinge) en weer terug.

Karakteristiek 

Vanaf het brede zandpad Reestouwe heb je een prachtige kijk op iets lager gelegen dal van de Reest. Het landschapstype beekdal laat zich hier van haar beste kant zien: laaggelegen bloemrijke hooilanden, houtwallen, bomenrijen, bosjes, meidoornhagen  en op de hogere gronden hier en daar een boerderij. Na een paar honderd meter leidt een smal paadje je Continue reading →

Posted in De mooiste plekjes, wandelen | Tagged , , | 2 Comments

De weidebeekjuffer zegt dat het water goed is

Posted on 04/06/2014 by Jan

Indicatoren. Biologen gebruiken ze graag. Een indicator is een soort of aantal soorten dat representatief en typerend is voor een specifieke toestand van een ecosysteem. Die toestand kan net zo goed slecht als goed zijn. Brandnetels vertellen iets over de hoeveelheid stikstof in de bodem.  De gele waterkers is een waterplant die vooral houdt van gemiddeld voedselrijk water ( komt veel langs de Reest voor, de beek is dus voedselrijk), de visotter kan alleen gedijen in schoon water, enz. Van de weidebeekjuffrer wordt gezegd, dat deze libelle een indicator is voor schoon stromend water. Het ligt echter wat genuanceerder. Hiervoor is een bezoekje aan de website libellennet.nl de moeite waard. Over de leefomgeving (habitait) van de weidebeekjuffer zegt deze informatieve website:

De habitat betreft vrijwel altijd stromend water, met een vrij hoge zuurstofverzadiging. De hoogste dichtheden worden bereikt op plaatsen met een afwisselend, natuurlijk verloop van de beek, waardoor snel en langzaam stromende delen aanwezig zijn. Het water moet ten minste voor een deel in de zon liggen. Een ruige, overhangende oevervegetatie is belangrijk als zitplaats voor imago’s. Delen zonder deze vegetatie worden gemeden. In het water moeten voldoende drijvende of in het water hangende planten aanwezig zijn voor de ei-afzet. 

Reest

Wat de Reest betreft klopt dit wel aardig. Het water van het beekje stroomt altijd, de ene dag wat sneller dan de andere. De oevers zijn op veel plaatsen begroeid met lisdodde, gele lis, valeriaan, enz. Het landschap is open, er komt veel zon in en op het water. Echt zuurstofrijk en helder is de Reest niet, het is van oorsprong een veenbeek en al dat organisch materiaal is er nog. De Reest zit ‘s zomers vol met waterplanten. De beek wordt niet, zoals vroeger wel gebeurde, regelmatig geschoond.

Echte libellen en juffers

Libellen worden verdeeld in twee groepen: de juffers en de echte libellen. Als je goed kijkt zijn ze makkelijk van elkaar te onderscheiden. Bij juffers zijn de voor-en achtervleugels gelijk van vorm. Als ze op een plant zitten houden ze  de vleugels langs het achterlijf gevouwen. De ogen van juffers raken elkaar niet. Bij de echte libellen zie je precies het tegenovergestelde: vleugels zijn niet gelijk en gespreid als ze op een waterplant zitten en de grote facetogen liggen dicht tegen elkaar.

Het is een fascinerende wereld die van de libellen. Voor meer informatie is de prachtige site libellennet.nl een aanrader. Een heel erg overzichtelijk en handzaam boekje is het door de KNVV uitgegeven Libellen in beeld. Een uitgave uit een mooie serie. Het boekje is helaas  niet overal meer verkrijgbaar.

Op Youtube vind je mooie filmpjes over de weidebeekjuffer. Zoals deze.

Posted in Fauna | Tagged | 1 Comment

De egelboterbloem voelt zich prima in een nat Reestdal

Posted on 31/05/2014 by Jan

Het is niet de meest opvallende boterbloem. Met een doorsnede van minder dan een centimeter zijn de vijf gele kroonbladen veel kleiner dan die van de bekende scherpe en kruipende boterbloem. Toch zie je de Ranunculus Flammula niet over het hoofd. Ze staan vaak in grote aantallen bij elkaar. Het liefst op een wat zure kalkarme en fosfaatarme bodem. Bij voorkeur op natte plekken. Het zijn planten die je kunt indelen bij de moerasvegetatie. Kenmerkend voor het voedselarme kleine zeggenmoeras. Net als wateraardbei,waternavel en waterdrieblad. Momenteel staan de hooilanden langs de Reest onder water. Door het hoge gras (voor 15 juni wordt in de reservaatgebieden van Landschap Overijssel en Het Drents Landschap niet gemaaid ) zie je niet hoe nat de hooilanden zijn. Hier en daar staat het water de egelboterbloemen tot aan de lippen. Dat is niet erg, ze kunnen er wel tegen. De gele bloemetjes steken parmantig boven het water uit. De egelboterbloem is de afgelopen jaren behoorlijk achteruit gegaan. Toch is de plant niet zeldzaam. Maar om deze kleine soort te zien moet je niet in grootschalige landbouwgebieden zijn, want daar is door vermesting, verzuring en verdroging geen kwetsbare plant meer te zien.

 

Posted in Flora, Geen rubriek | Tagged | Leave a comment

Geen wateroverlast in Reestdal

Posted on 30/05/2014 by Jan

Als je de media de laatste dagen volgde over de extreme neerslag in Drenthe en Overijssel zou je bijna gaan geloven dat grote delen van de provincies blank staan. Voor een deel klopte die berichtgeving ook wel. Veel weilanden en akkers staan (deels) onder water, de Vecht staat nog steeds hoog. Het riviertje de Reest, dat van Dedemsvaart naar Meppel slingert en veel regenwater moet afvoeren maakte op een aantal plaatsen aangrenzende gras-en hooilanden nog natter dan ze al waren. Maar het hele beekdal onder water zetten, nou nee. Alleen in de benedenloop, tussen IJhorst en Meppel zien we nu landerijen onder water staan. Uitzonderlijk? Vergeleken met vroeger niet, het hooi dreef ‘s zomers in een natte periode nog wel eens weg richting Meppel. Nu we denken de waterhuishouding in ons land redelijk onder controle te hebben is een watervlakte in mei wel een apart gezicht. Als het project Beekherstel Reestdal gerealiseerd is zullen we bij overvloedige regenval, en dat gaat steeds vaker voorkomen, op meerdere locaties een nat Reestdal zien. Precies zoals dat in een beekdal hoort.

Posted in Algemeen, De Reest | Tagged | Leave a comment

Koeien houden van bomen

Posted on 10/05/2014 by Jan

Hier en daar zijn er nog gelukkige koeien in Nederland. Die nog weten wat regen en wind is, die nog ervaren wat het is om in het vrije veld vers gras te eten. En die merken hoe prettig is als het weiland een of meerdere bomen heeft om te schuilen tegen de regen of om schaduw te zoeken als het in de felle zomerzon niet uit te houden is. Koeien hebben een prettige relatie met bomen en dat is altijd zo geweest.

Bomengroep of solitaire boom

In kleinschalige landschappen zie je soms midden in het weiland nog een eenzame boom staan, vaak een oude eik. Zo’n solitaire boom werd geplant om het vee beschutting te geven. Soms staan er een paar bomen bij elkaar. Dat wordt een boomgroep genoemd. Zulke oude landschapselementen hebben grote ecologische waarde. Het zijn broedplaatsen voor vogels als holenduif, ekster en grauwe vliegenvanger. Andere vogels gebruiken ze als uitkijkplaats. Voor vleermuizen  zijn het oriëntatiebakens. Talloze insecten planten zich in of op de boom voort. Aan de zuidwestkant groeien allerlei mossen en korstmossen.

Lekker schuren 

De koeien op de foto lopen in het deel van het Reestdal dat Nolde -Schrapveen heet. Het landschap is hier nauwelijks aangetast door de moderne agrarische bedrijfsvoering. Het meeste vee staat in de ligboxenstal en komt er niet of nauwelijks uit. Het kleinschalige landschap met bochtige zandpaden, houtsingels, natte hooilanden en daar tussenin de meanderende Reest ademt nog steeds de sfeer van vroeger. Het jongvee past precies in dit landschap, dat ooit door boeren werd ingericht en waar de melkkoeien in de kruidenrijke graslanden graasden en de beste melk van de omgeving gaven. Nu mogen alleen jonge koeien nog lekker tegen de boomschors schuren als ze jeuk hebben of de schors likken omdat daar blijkbaar een lekker smaakje aan zit. En als ze groot zijn ? Voor de rest van hun leven de ligboxenstal in!

 

 

Posted in kleinschalig landschap, landschapselementen | Tagged , , , | Leave a comment

Het moeraskartelblad bloeit

Posted on 06/05/2014 by Jan

Reestdal-orchidee wordt deze halfparasiet ook wel genoemd. Dat slaat natuurlijk nergens op, want moeraskartelblad is helemaal geen orchidee. Maar ja, bij gebrek aan orchideeën wil je toch wat. Voor bloeiende orchideeën moet je naar de Drentsche Aa of naar het dal van de Mosbeek in Twente om maar wat te noemen. In het Reestdal kom je deze aansprekende plantenfamilie niet of nauwelijks tegen. Hier zijn planten als dotterbloemen, boterbloemen, zuring en echte koekoeksbloemen de smaakmakers van de natte schrale hooilanden. En natuurlijk het moeraskartelblad. Deze plant kan in het voorjaar de graslanden helemaal paars kleuren. Bij een wandeling over landgoed De Havixhorst zie je ze in de natte hooilanden staan. Samen met de iets lichter gekleurde echte koekoeksbloemen. Dat moeraskartelblad vooral in de benedenloop van de Reest voorkomt heeft te maken met nattigheid. Waar regelmatig hooilanden onder water lopen voelt het moeraskartelblad zich thuis. Het land moet ook niet te voedselrijk zijn, want dan haakt deze plant ook af. Moeraskartelblad zuigt voedingsstoffen uit de omringende grasplanten. Dat is geen sympathiek trekje, maar het werkt wel. Het gras staat er dan wat armoedig bij, groeit nauwelijks en dat levert veel ruimte en licht op. Ratelaars, die wat later bloeien, doen dit ook.

Posted in Flora | Tagged | Leave a comment

Beeldentuin Havixhorst eert Beatrix

Posted on 03/05/2014 by Jan

Tot en met oktober 2014 organiseert Beeldenpark de Havixhorst een een bijzondere expositie. In de tuin staan sculpturen van het portret van Koningin Beatrix. Deze eregalerij is samengesteld door conservator Han van Hagen en is afkomstig uit Nederlandse overheidsgebouwen.

Geen enkele vrouw in Nederland is zo veelvuldig geportretteerd als onze voormalige koningin. De bronzen, stenen, glazen of keramieken beelden stonden tijdens haar regeerperiode door heel Nederland. Met de troonswisseling zijn al deze beelden bevrijd van de verplichte aanwezigheid in raadszalen, provinciehuizen, gerechtshoven en andere openbare gebouwen, waar ze hebben meegekeken naar het doen en laten van de Nederlandse burger. Ze hebben plaats gemaakt voor afbeeldingen van Koning Willem Alexander.

Vanaf 1 mei worden meer dan 75 beelden tentoongesteld in de tuinen van de achttiende-eeuwse havezate De Havixhorst. Met verwondering kijken we naar overeenkomsten en verschillen van de beelden. We zien de majesteit glimlachend, streng, starend, statig opgevoerd. De gelijkenis is het eerste wat gezocht wordt. Maar er blijven genoeg vragen over. Wat vertelt de uitstraling, die de kunstenaar in het beeld gelegd heeft over haar persoonlijkheid? In hoeverre legt een kunstenaar zijn visie in het beeld. Hij kent haar immers niet of nauwelijks. Tot welke vrijheid is de kunstenaar in staat of welke ruimte wordt hem gegund? Beeldhouwers als Eric Claus en Nel van Lith waren indertijd de Continue reading →

Posted in Geen rubriek | Tagged , | Leave a comment